انواع پروتز زیر زانو و راهنمای خرید بهترین گزینه

پروتز زیر زانو یک عضو مصنوعی است که از بخش‌های مختلفی مانند سوکت، لاینر، پایلون و پنجهٔ پا تشکیل می‌شود. این پروتزها قابلیت شخصی‌سازی دارند و افراد می‌توانند بر اساس شرایط و نیاز خود، هر بخش را جداگانه و از بین گزینه‌های مختلف خریداری کنند. برخی شرایط مانند دیابت، چاقی، ورزش و بودجهٔ افراد می‌توانند انتخاب آنان برای هر بخش پروتز را محدود کنند. بخش‌های مختلف پروتز زیر زانو از مواد و مهندسی متنوعی برخوردار هستند؛ به همین دلیل قیمت نهایی آن‌ها نیز با یکدیگر متفاوت است. به‌طورکلی با هر میزان بودجه‌ای می‌توان پروتز زیر زانو را تهیه کرد؛ اما هرچه کارایی و مهندسی یک جزء از پروتز بیشتر باشد هزینهٔ نهایی آن نیز بیشتر می‌شود. اگر می‌خواهید برای خرید پروتز زیر زانو اقدام کنید لازم است تا قبل از انتخاب نوع آن، با پزشک متخصص مشورت کنید تا بر اساس شرایط و نیازهای شما بهترین نوع پروتز زیر زانو ساخته شود.

چگونه یک پروتز زیر زانوی مناسب خودم پیدا کنم؟

برای انتخاب پروتز زیر زانوی مناسب ابتدا باید با پزشک متخصص مشورت کنید. پزشک متخصص پس از بررسی شرایط جسمانی و نیازهای مددجویان مناسب‌ترین پروتز زیر زانو را پیشنهاد می‌دهد. برای انتخاب یک پروتز زیر زانوی مناسب به شرایط زیر توجه کنید.

• میزان فعالیت: جنس اجزای سازندۀ پروتز بر اساس میزان فعالیت افراد انتخاب می‌شود. در افرادی که در سنین بالایی هستند و میزان فعالیت پایینی دارند جنس پروتز زیر زانو ساده‌تر است؛ اما در افرادی که تحرک بیشتری دارند و می‌خواهند به فعالیت ورزشی نیز بپردازند باید پروتزهای با مواد مستحکم و قوی‌تری استفاده کرد.
• سلامت عمومی: افرادی که شرایطی مانند دیابت و اضافه‌وزن دارند تنها می‌توانند از برخی انواع پروتز زیر زانو استفاده کنند.
• هزینه نهایی پروتز: انتخاب پروتز زیر زانوی مناسب باید باتوجه‌به هزینۀ نهایی آن صورت بگیرد. پروتزهای پیشرفته‌تر و کارآمدتر هزینۀ نهایی بیشتری نیز دارند.
• اجزای تشکیل‌دهنده پروتز: هر پروتز زیر زانو از بخش‌های مختلفی ساخته می‌شود که شامل موارد زیر هستند.

• سوکت: بالاترین بخش پای مصنوعی است که پروتز را به اندام باقیمانده متصل می‌کند. این بخش برای هر فرد به‌صورت جداگانه طراحی و ساخته می‌شود. سوکت‌ها معمولا از جنس سیلیکون یا کربن هستند.
• لاینر: یک لایه‌ی واسط است که بین پوست و سوکت قرار می‌گیرد و در اتصال پروتز زیر زانو به بدن و کاهش فشار ناشی از پروتز کمک می‌کند. لاینرها معمولا از جنس سیلیکون، پلی‌اورتان، ترموپلاستیک الاستومر، کوپلیمر و یا به‌صورت ژل‌ لاینر هستند.
• پایلون: پایۀ پروتز است که نقش ساق پا را دارد و سوکت را به مچ پای مصنوعی متصل می‌کند. پایلون‌ها معمولا از تیتانیوم، فیبر کربنی، آلومینیوم و یا فولاد ساخته می‌شوند.
• پنجه و مچ پا: بخشی از پروتز زیر زانو است که با زمین ارتباط دارد و عملکرد پنجه و مچ پای طبیعی را تقلید می‌کند. انواع پنجه و مچ پا شامل ثابت، تک‌محوره، چندمحوره، کربنی، ورزشی و هوشمند است.
• سیستم تعلیق: روش اتصال پروتز زیر زانو به بدن است که باعث می‌شود پروتز حین فعالیت از بدن جدا نشود. انواع سیستم تعلیق شامل بست و تسمه، پین و قفل، مکش و حالت خودتعلیق است.

پروتز مناسب افراد دیابتی

افراد دیابتی به دلیل بروز عوارضی مانند حساس‌بودن پوست به فشار و مشکل در بهبود زخم، چالش‌های ویژه‌ای در انتخاب پروتز زیر زانو دارند. در این افراد لازم است تا از ژل‌لاینرها استفاده شود، زیرا استفاده از سایر انواع لاینرها به دلیل آسیب‌هایی که به پوست می‌زنند برای افراد دیابتی امکان‌پذیر نیست. سوکت پروتز زیر زانو در افراد دیابتی باید نرم باشد و سیستم تعلیق پین و قفل در پروتز آنان استفاده ‌شود. استفاده از مواد سبک‌وزن مانند فیبرهای کربنی برای بخش پایلون می‌تواند وزن نهایی را کمتر کرده و جذب نیرو را بهتر کند.

پروتز مناسب افراد دارای اضافه‌وزن

در افراد دارای اضافه‌وزن به دلیل اینکه نیروی زیادی به پا و پروتز زیر زانو وارد می‌شود باید نکاتی را در انتخاب پروتز زیر زانو رعایت کنند تا از آسیب بافت باقی‌ماندهٔ پا و همچنین تخریب پروتز جلوگیری شود. در این افراد لازم است تا اجزای سازندهٔ پروتز از جمله پایلون از مواد محکمی مانند فیبرهای کربنی ساخته شوند. با توجه هزینهٔ بالای پایلون‌های کربنی، می‌توان آن‌ها را با پایلون‌های تیتانیومی یا آلومینیومی نیز جایگزین کرد؛ اما پایلون‌های فولادی به دلیل وزن بالا در افرادی که اضافه‌وزن دارند قابل‌استفاده نیستند.

در کلینیک امید برای تهیه پروتز زیر زانو از چه اجزائی استفاده می‌کنیم؟

برای تهیه پروتز زیر زانو لازم است تا اجزای مختلف آن بر اساس نیاز افراد تهیه شوند. سوکت، لاینر، سیستم تعلیق، پایلون، پنجه و مچ پا هر کدام انواع مختلفی دارند. در کلینیک امید، تنها سوکت پروتز ساخته می‌شود و سایر اجزای پای مصنوعی بر اساس وضعیت و انتخاب افراد از شرکت‌های معتبر سفارش داده می‌شوند.

اجزای پروتز زیر زانو در کلینیک امید شامل موارد زیر هستند.

سوکت

سوکت بخشی از پروتز زیر زانو است که به عضو باقیمانده متصل می‌شود و انتهای قطع‌شدهٔ پا را می‌پوشاند. سوکت وظیفه دارد تا وزن بدن را به باقی اجزای پروتز منتقل کند و باتوجه‌به اینکه به طور مستقیم با پوست افراد در تماس است باید از موادی که تحریک یا آسیبی در پوست ایجاد نمی‌کنند ساخته شود. سوکت‌های ساخته‌شده در کلینیک امید از جنس سیلیکون یا کربن هستند. سوکت‌های کربنی طول عمر بالاتر و قیمت بیشتری نسبت به سوکت‌های سیلیکونی دارند. انواع سوکت‌ها بر اساس شکل و ساختار وجود دارند که باتوجه‌به شکل عضو باقیمانده، میزان فعالیت افراد و وضعیت پوست عضو باقیماندهٔ افراد انتخاب می‌شوند.

بر اساس ساختار، انواع سوکت‌های پروتز پا شامل موارد زیر هستند.

سوکت‌های وزن‌گیرنده از تاندون پاتلا

در سوکت‌های PTB یا (Patellar Tendon Bearing)، وزن بدن روی تاندون‌هایی به نام تاندون پاتلا که زیر کشکک زانو هستند انداخته می‌شود. برای نگه‌داشتن این نوع سوکت‌ها ممکن است از کمربندهایی که دور ران بسته، استفاده شود. به دلیل اینکه ایجاد تغییرات در این نوع سوکت‌ها راحت‌تر است، برای افرادی که به‌تازگی قطع عضو شده‌اند مناسب هستند. همچنین پوشیدن و درآوردن این نوع سوکت‌ها نسبت به سوکت‌های تحمل وزن کامل راحت‌تر است و برای افرادی که اندام باقیماندۀ آن‌ها حساس یا پیازی‌شکل است مناسب هستند. بااین‌حال، این نوع سوکت‌ها برای افرادی که فعالیت زیادی دارند مناسب نیست.

سوکت‌های تحمل کامل وزن (TSB)

سوکت‌های TSB یا Total Surface Bearing به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که وزن بدن را به طور یکنواخت روی سطح اندام باقی‌مانده پخش کنند. در این نوع سوکت به دلیل توزیع یکنواخت فشار و تماس کامل سوکت با اندام باقیمانده، حس تعادل بهتری برای افراد فراهم می‌شود و افراد فشار کمتری روی پوست خود احساس می‌کنند. این نوع سوکت‌ها برای افرادی که مشکلات پوستی، فلج نیمۀ بدن یا مشکلات حسی دارند، مناسب نیستند و این افراد بهتر است از سایر سوکت‌ها استفاده کنند. به‌طورکلی، سوکت‌های TSB برای افرادی که دارای استامپ (عضو باقی‌مانده) با حجم ثابت هستند و به دنبال یک پروتز با پایداری و راحتی بالا هستند، مناسب‌ترند.

سوکت‌های چهارضلعی (Quadrilateral)

در این نوع سوکت‌ها یک بخش به‌عنوان تکیه‌گاه در بخش پشتی سوکت ایجاد شده است که وزن بدن را به استخوان‌هایی به نام خار ایسکیال انتقال می‌دهد. خارهای ایسکیال استخوان‌هایی در لگن ما هستند که هنگام نشستن، وزن بدن روی آن‌ها می‌افتد. بنابراین هنگام استفاده از این نوع سوکت‌ها وزن بدن روی یک نقطۀ خاص متمرکز می‌شود. سوکت‌های چهارضلعی بیشتر برای پروتز بالای زانو کاربرد دارند.

سوکت‌های نگهدارندۀ ایسکیال (Ischial Containment Socket)

در این نوع سوکت‌ها وزن بدن روی تمام سطح عضو باقیمانده پخش می‌شود و فقط روی برجستگی‌های ایسکیال متمرکز نمی‌شود. سوکت‌های نگهدارندۀ ایسکیال به دلیل توزیع وزن یکنواخت موجب راحتی بیشتر و تعادل بهتر افراد هنگام حرکت می‌شوند. این نوع سوکت‌ها نیز برای پروتز بالای زانو کاربرد دارند.

لاینر

لاینر لایۀ نرم، سبک و انعطاف‌پذیری است که بین عضو باقیمانده و سوکت پروتز پا قرار می‌گیرد و نقش محافظت از عضو باقیمانده در مقابل آسیب و فشار پروتز را دارد. استفاده از لاینر در نگه‌داشتن مناسب پروتز بر روی پا نیز نقش دارد و باعث کاهش احتمال زخم و خارش پا می‌شود. لاینرها انواع مختلفی دارند که بر اساس نیاز، میزان فعالیت، شکل عضو باقیمانده و راحتی افراد انتخاب می‌شوند.

لاینرهای سیلیکونی

سیلیکون استفاده‌شده در این نوع لاینرها به‌خوبی با پوست افراد سازگار بوده و حساسیت یا آسیب پوست ایجاد نمی‌کند و در برابر رطوبت حاصل از تعریق پوست نیز مقاوم است. این نوع لاینرها نیروی بدن را به‌خوبی جذب می‌کنند و با این کار، احتمال آسیب پوست و فشار به بدن را کاهش می‌دهند. لاینرهای سیلیکونی ماندگاری بیشتری نسبت به لاینرهای پلی‌اورتان دارند و انتخاب مناسبی برای افرادی به شمار می‌روند که فعالیت متوسطی دارند.

ژل لاینر

ژل‌لاینرها برای افرادی مناسب هستند که عضو باقیماندۀ آنها بسیار حساس یا استخوانی باشد. این نوع لاینرها بسیار نرم بوده و می‌توانند از پوست و عضو باقیمانده در برابر نیروی سوکت محافظت کنند. برخی از ژل‌لاینرها حاوی مواد معدنی هستند که باعث بهبود سلامت پوست پا نیز می‌شود. در افراد دیابتی تنها استفاده از ژل‌لاینرها ممکن است و استفاده از سایر لاینرها باعث آسیب عضو باقیمانده می‌شود. ماندگاری ژل‌لاینرها نسبت به سایر لاینرها کمتر است.

لاینرهای پلی‌اورتان (Polyurethane)

لاینرهای پلی‌اورتان از مواد نرم و منعطف ساخته می‌شوند. این ویژگی لاینرهای پلی‌اورتان باعث می‌شود تا به‌تدریج و در اثر وزن بدن تغییر شکل دهند و فشار روی اندام باقیمانده به طور مساوی پخش شود. از این نوع لاینرها برای افرادی استفاده می‌شود که اندام باقیماندهٔ آن‌ها حساس، استخوانی یا دارای زخم است. همچنین به دلیل مقاومت مناسب لاینرهای پلی‌اورتان، برای افرادی که فعالیت زیادی دارند گزینهٔ ایده‌آلی به شمار می‌روند.

لاینرهای ترموپلاستیک (Thermoplastic Elastomer (TPE))

لاینرهای ترموپلاستیک از مواد نرم و انعطاف‌پذیری ساخته می‌شوند که می‌توانند با نیروی بدن تغییر شکل داده و به‌تدریج مکمل شکل عضو باقیمانده شوند. این نوع لاینرها بهترین انتخاب برای افرادی هستند که عضو باقیمانده آنها شکل غیرعادی و نامتقارنی دارد. لاینرهای ترموپلاستیک قابلیت جذب نیروی مناسبی دارند و برای افرادی که پیوند پوست داشته‌اند مناسب هستند.

لاینرهای پلیمری و کوپلیمری

لاینرهای کوپلیمری از ترکیب چندین پلمیر مختلف ساخته می‌شوند، به همین دلیل ویژگی‌های هرکدام از اجزای سازندهٔ خود را دارند. لاینرهای کوپلیمری بسیار نرم، لغزنده و با خاصیت ارتجاعی بالا هستند و برای افرادی که پوست حساس یا فعالیت پایینی دارند گزینهٔ مناسبی به شمار می‌روند. برخی لاینرهای کوپلیمری می‌توانند ویژگی‌هایی مانند خاصیت ضدباکتریایی داشته باشند که با اضافه‌کردن مواد دیگر به ترکیبات سازندهٔ آن ایجاد می‌شود.

سیستم تعلیق

برای اینکه پروتز زیر زانو هنگام حرکت و بالابردن پا از بدن جدا نشود لازم است تا به روشی به بدن متصل شود. برای این کار از سیستم تعلیق استفاده می‌شود تا سوکت پروتز به عضو باقیمانده متصل شود. انواع سیستم تعلیق وجود دارند که بر اساس شرایط و نیاز هر فرد انتخاب می‌شوند. درصورتی‌که سیستم تعلیق مناسبی انتخاب نشود، پروتز زیر زانو سنگین شده و فشار زیادی به عضو باقیمانده وارد می‌کند که می‌تواند در نهایت به آسیب پوست افراد منجر شود.

بست‌ها و تسمه‌ها

سیستم تعلیق با استفاده از کمربند، بست و تسمه‌ها یکی از قدیمی‌ترین روش‌های نگهداری پروتز روی بدن است. برای پروتزهای زیر زانو، معمولاً یک بند روی کشکک زانو بسته می‌شود که سوکت را به بدن متصل نگه می‌دارد. این روش ممکن است در کنار سایر سیستم‌های تعلیق برای اتصال محکم‌تر پروتز استفاده شود. این روش ساده و ارزان بوده و دوام بالایی دارد؛ اما به دلیل ایراداتی مانند ایجاد فشار روی لگن یا کشکک، احتمال جابه‌جایی هنگام نشستن، نیاز به دست‌های قوی برای بستن، فشار و آسیب به عضو باقیمانده با روش‌های دیگر جایگزین شده است. این روش برای افرادی با فعالیت پایین و عضو قطع‌شدۀ کوتاه به کار می‌رود.

پین و قفل

سیستم تعلیق پین و قفل یکی از روش‌های رایج برای نگه‌داشتن پروتز روی عضو قطع شده است. در این روش، از یک لاینر سیلیکونی یا ژل‌لاینر استفاده می‌شود که در قسمت پایین آن یک پین تعبیه شده است. هنگام قراردادن عضو باقیمانده درون سوکت، پین وارد بخش قفل‌کننده در پایین سوکت می‌شود و با قفل‌شدن، پروتز به طور ایمن روی بدن ثابت می‌شود. این سیستم برای پروتزهای زیر زانو و بالای زانو قابل‌استفاده است. سیستم تعلیق پین و قفل تحمل تغییر حجم عضو باقیمانده پس از جراحی را داشته و باتوجه‌به راحتی استفاده از آن، یکی از رایج‌ترین سیستم‌های تعلیق برای پروتز پا به شمار می‌رود.

مکش و خلا

این روش تعلیق مشابه با روش قبلی است با این تفاوت که مکش به‌جای اینکه مستقیم روی پوست اعمال شود روی یک لاینر ایجاد می‌شود. ابتدا عضو باقیمانده داخل لاینر قرار داده می‌شود، سپس لاینر درون سوکت قرار می‌گیرد. با خارج‌شدن هوا از طریق دریچهٔ تخلیه هوا، مکش ایجاد می‌شود. این روش نیازی به استفاده از پارچه یا بند مخصوص ندارد. سیستم تعلیق با مکش و لاینر برای ایجاد تعلیق قوی‌تر مناسب‌تر است، امکان پوشیدن پروتز در حالت نشسته را فراهم می‌کند و با توزیع یکنواخت فشار در داخل سوکت به تعادل بهتر افراد کمک می‌کند. این روش نیز نیاز به دست‌های قوی و همچنین استفاده از روان‌کننده برای ایجاد تعلیق بهتر دارد و امکان ساییدگی و پارگی لاینر در طولانی‌مدت وجود دارد.

خود تعلیق

برخی سوکت‌ها بدون نیاز به قطعات اضافی (مانند بند و…) و تنها به دلیل شکل خاص خود می‌توانند پروتز را روی بدن نگه دارند. در سیستم خود تعلیق، سوکت بر اساس شکل عضو باقیمانده و به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که پس از اینکه روی عضو باقیمانده قرار می‌گیرد؛ مانند گیره با آن چفت می‌شود. برخی سوکت‌های متصل به تاندون پاتلا از سیستم خود تعلیق استفاده می‌کنند. این روش به دلیل اینکه ساختار ساده‌تری دارد ارزان‌تر است، ماندگاری پایینی دارد و نسبت به سایر سیستم‌های تعلیق قدرت کمتری برای نگهداشتن پروتز روی بدن دارد.

پایلون

پایلون بخشی از پروتز پا است که سوکت را به مچ پا و پنجۀ مصنوعی متصل می‌کند و نقش ساق پا را در پروتز دارد. پایلون‌ها از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که انتخاب آن بر اساس نیاز افراد صورت می‌گیرد.

پایلون تیتانیومی

پایلون‌های تیتانیومی درعین‌حال که استحکام بسیار بالایی دارند، وزن بسیار کمی نیز دارند که همین مسئله آنها را به بهترین گزینه برای پایلون پروتز پا تبدیل می‌کند؛ اما به دلیل قیمت نسبتاً بالای خود، کاربرد محدودی دارد. پایلون‌های تیتانیومی برای افرادی با وزن بالا یا کسانی که فعالیت ورزشی دارند مناسب‌ است.

پایلون‌های آلومینیومی

پایلون‌های آلومینیومی اگرچه به اندازۀ پایلون‌های تیتانیومی محکم نیستند؛ اما به دلیل استحکام مناسب برای کارهای روزمره، وزن نسبتاً پایین و قیمت کمتر نسبت به پایلون تیتانیومی، در بسیاری از پروتزهای پا استفاده می‌شوند. این نوع پایلون‌ها برای افرادی که فعالیت کم تا متوسطی دارند مناسب هستند.

پایلون‌های فولادی

این نوع پایلون‌ها به دلیل وزن بالای خود محبوبیت کمتری دارند. بااین‌حال، برای برخی افراد که به دنبال گزینه‌ای با هزینهٔ پایین و ماندگاری بالا هستند گزینهٔ مطلوبی به شمار می‌روند. همچنین برای افرادی که وزن بالایی دارند استفاده از پایلون فولادی توصیه نمی‌شود.

پایلون کربنی

پایلون‌هایی که از فیبرهای کربنی ساخته می‌شوند نسل جدیدی از پایلون‌ها هستند که با وزن پایین توانسته‌اند استحکام بالایی برای پروتز پا ایجاد کنند. این نوع پایلون‌ها برای افرادی که وزن زیاد یا فعالیت بالایی دارند گزینۀ ایده‌آلی هستند.

پنجه و مچ پای مصنوعی

پنجه و مچ پای مصنوعی بخشی از پروتز زیر زانو است که روی زمین قرار می‌گیرد و رابط بین زمین و پروتز است. انواع مختلف پنجه و مچ پا وجود دارند که بر اساس ویژگی‌های عملکردی خود تقسیم‌بندی می‌شوند.

از جمله انواع پنجه و مچ پای مصنوعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

پنجه ثابت

ساده‌ترین نوع پنجه و مچ پای مصنوعی است که از یک بخش داخلی سفت و یک لایه‌ی بیرونی نرم و ضربه‌گیر ساخته می‌شود. این نوع پنجه‌ها توانایی حرکت در بخش مچ پا را ندارند و نسبت به پنجه‌های ورزشی کمی کوتاه‌تر هستند. پنجهٔ و مچ پای ثابت، دوام بالا و هزینهٔ پایینی دارد و برای افراد کم‌تحرک و افرادی که به‌تازگی قطع عضو شده‌اند مناسب است؛ اما برای افرادی که فعالیت بالایی دارند توصیه نمی‌شود.

پنجه پای تک محوره

پنجهٔ پای تک‌محوره تنها توانایی حرکت در یک محور، یعنی خم‌شدن و بازشدن از بخش مچ پا را دارد. این نوع پنجهٔ پا برای پروتز بالای زانو مناسب‌تر است؛ اما برای پروتز زیر زانو نیز به کار می‌رود.

پنجه پای چند محوره

پنجهٔ پای چندمحوره توانایی حرکت در چند جهت بالا و پایین و چپ و راست را دارد و عملکردی شبیه به عملکرد طبیعی مچ پا ایجاد می‌کند. این نوع پنجهٔ پا می‌تواند بخشی از نیروی واردشده در حین راه‌رفتن را جذب کرده و باعث کاهش فشار روی سوکت شود. پنجهٔ پای چندمحوره نسبت به پنجهٔ پای ثابت و تک‌محوره سنگین‌تر و گران‌تر بوده و برای افرادی که فعالیت بالایی دارند گزینهٔ مناسب‌تری است.

پنجه پای کربنی

پنجهٔ پای کربنی به دلیل طراحی و ماهیت مواد سازندهٔ خود، توانایی جذب و آزادسازی انرژی در طول راه‌رفتن را دارد و از نظر عملکرد شبیه به پای طبیعی عمل می‌کند. پنجهٔ پای کربنی امکان ایجاد گام‌های طبیعی‌تر را فراهم کرده و برای افرادی که فعالیت متوسط تا بالایی دارند مناسب است؛ اما به دلیل هستهٔ سفت خود برای افرادی که فعالیت پایینی دارند توصیه نمی‌شود. هزینهٔ نسبتاً بالای این نوع پنجه‌ها استفاده از آن‌ها را محدود کرده است.

پنجه ورزشی پا

پنجهٔ ورزشی پا باید بر اساس نیازهای خاص افراد طراحی شده و شکل ویژه‌ای داشته باشد، برای مثال پنجهٔ ورزشی دوندگان به شکل تیغه‌ای طراحی می‌شود. جنس پنجه‌های ورزشی معمولاً از فیبرهای کربنی است که علاوه بر دوام و استحکام بالا، وزن پایینی نیز دارند. همچنین به دلیل اینکه در معرض نیروهای شدید و ناگهانی قرار می‌گیرند توانایی جذب شوک نیرو و کاهش احتمال آسیب به بدن را نیز دارند.

پنجۀ پای هوشمند

پنجه‌های هوشمند مجهز به سنسور و پردازنده‌های کامپیوتری هستند که اطلاعات را از اندام فرد، پروتز زیر زانو و محیط دریافت کرده و با پردازش آن‌ها سرعت و دامنهٔ حرکت مچ پا را تنظیم می‌کنند. این نوع پروتزها پیچیده‌تر بوده و هزینهٔ بالاتری دارند، به همین دلیل استفاده از آن‌ها محدود است.

روکش زیبایی

بسیاری از افراد دوست دارند ظاهر پروتز پای آن‌ها به شکل پای واقعی باشد. برای این کار می‌توان از روکش زیبایی استفاده کرد. روکش‌های زیبایی پوشش‌هایی هستند که معمولا از فوم، پلاستیک یا سیلیکون ساخته می‌شوند و روی سوکت و پایلون را می‌پوشانند تا پروتز پا ظاهر طبیعی داشته باشد.

فرایند ساخت پروتز زیر زانو در کلینیک امید

فرایند ساخت پروتز زیر زانو در مرکز جامع توان‌بخشی امید در چند مرحله صورت می‌گیرد. برای ساخت پروتز زیر زانو لازم است تا ابتدا افراد معاینه شده و وضعیت پای آن‌ها بررسی شود. پس از بررسی و انتخاب نوع پروتز، اسکن سه‌بعدی از پا انجام شده و پس از قالب‌گیری، سوکت موقت ساخته می‌‌شود. پس از استفاده از سوکت موقت و تثبیت وضعیت پای افراد، سوکت اصلی آن‌ها ساخته می‌شود.

جزئیات فرایند ساخت پروتز زیر زانو در کلینیک امید به شرح زیر است.

مشاوره و صحبت درباره نیازهای متقاضی

برای دریافت سوکت ابتدا باید مراجعین محترم با انواع پای مصنوعی آشنا شوند تا بتوانند بهترین انتخاب را داشته باشند. به همین منظور، در کلینیک امید جلسهٔ مشاوره‌ای برگزار شده و انواع مواد سازندهٔ سوکت، ویژگی‌های هر کدام و هزینهٔ آن‌ها به متقاضیان اعلام می‌شود تا بتوانند بر اساس شرایط خود بهترین پای مصنوعی را انتخاب کنند.

ساخت سوکت

پس از مشاوره و انتخاب بهترین پروتز پا در کلینیک امید، فرایند ساخت سوکت انجام می‌شود. ابتدا از عضو باقیمانده اسکن سه‌بعدی تهیه می‌شود تا بهترین شکل برای ساخت سوکت مشخص شود. سپس بر اساس الگوی اسکن و شکل پای افراد، قالب‌گیری و ساخت سوکت موقت انجام می‌شود.

جزئیات ساخت سوکت به شرح زیر هستند.

اسکن سه‌بعدی

در مرکز جامع توان‌بخشی امید با استفاده از ابزار کامپیوتری از عضو باقیمانده اسکن سه‌بعدی تهیه می‌شود. اسکن سه‌بعدی فناوری پیشرفته‌ای است که می‌تواند مدل دیجیتالی دقیقی از عضو باقیمانده ارائه کند که بر اساس آن می‌توان بهترین شکل برای سوکت را طراحی کرد. استفاده از مدل سه‌بعدی باعث می‌شود تا جزئیات عضو باقیمانده به‌خوبی نمایان شوند و پروتز طراحی‌شده کاملاً با شکل عضو باقیمانده مطابق باشد. اسکن سه‌بعدی دقت و سرعت بسیار بالایی داشته و امکان شخصی‌سازی فرایند ساخت پروتز زیر زانو را تسهیل می‌کند.

قالب‌گیری

قالب‌گیری بر اساس مدل دیجیتالی و شکل عضو باقیمانده انجام می‌گیرد. برای قالب‌گیری ابتدا پوست عضو باقیمانده تمیز می‌شود تا عواملی که ممکن است روی شکل قالب تأثیر بگذارند از روی پوست پاک شوند. سپس گچ قالب‌گیری روی عضو باقیمانده اعمال می‌شود و پس از خشک‌شدن کامل آن، از روی عضو باقیمانده جدا می‌شود. پس از انجام اصلاحات جزئی، موادریزی انجام می‌شود تا سوکت ساخته شود. به‌طورکلی، برای قالب‌گیری، اصلاح قالب و موادریزی نیاز به ۲ تا ۳ هفته زمان خواهد بود.

ساخت سوکت موقت

پس از انجام اولین قالب‌گیری، سوکت موقت ساخته می‌شود که برای تست اولیهٔ پروتز پا به کار می‌رود. سوکت موقت همراه با سایر اجزای پای مصنوعی به افراد تحویل داده می‌شود و به مدت ۲ ماه توسط آنان استفاده می‌شود. استفاده از سوکت موقت در اولین تجربهٔ افراد برای این است که عوارض جراحی رفع شوند و عضو باقیمانده شکل مناسب خود را پیدا کند. پس از پایدارشدن شکل عضو باقیمانده سوکت دائمی ساخته می‌شود.

سفارش اجزاء مورد نیاز پروتز

در حال حاضر تنها سوکت پروتز پا در مرکز جامع توان‌بخشی امید ساخته می‌شود و لازم است تا سایر اجزای پای مصنوعی بر اساس نیاز و انتخاب افراد سفارش داده شوند. کلینیک امید این امکان را فراهم کرده است تا افراد بتوانند اجزای موردنیاز پروتز خود را از برندهای مختلف ایرانی و خارجی و با بهترین کیفیت خریداری کنند.

تحویل پروتز زیر زانو با سوکت موقت

پس از ساخت سوکت موقت و خریداری سایر اجزای پای مصنوعی، پروتز کامل زیر زانو همراه با سوکت موقت تحویل داده می‌شود. سوکت موقت برای ارزیابی پروتز و بررسی بازخورد بیمار با پروتز است. همچنین باتوجه‌به اینکه عوارض جراحی مانند ورم و تغییر شکل پا تا چند ماه وجود دارد، لازم است تا سوکت پس از مدتی تعویض شود؛ بنابراین تا رفع عوارض جراحی از سوکت موقت استفاده می‌شود.

ساخت سوکت نهایی و اطمینان از اندازه مناسب آن

سوکت پروتز زیر زانو یکی از بخش‌های حساس پروتز است که با پوست افراد در تماس مستقیم است و طراحی و ساخت آن نقش مهمی در راحتی و عملکرد افراد دارد. پس از طراحی و انتخاب مواد، سوکت نهایی ساخته شده و عملکرد آن بررسی می‌شود. برای اطمینان از اندازۀ مناسب سوکت، ابتدا روی پای افراد نصب شده و عملکرد آن هنگام فعالیت، راه‌رفتن و نشستن بررسی می‌شود.

پیگیری و آموزش راه‌رفتن با پروتز

اولین تجربه استفاده از پای مصنوعی با دشواری‌هایی همراه است، بنابراین لازم است تا آموزش‌هایی به افراد داده شود تا بتوانند با بالاترین بازده از پای مصنوعی خود استفاده کنند. آموزش‌های اولیه در کلینیک امید توسط متخصصین به مراجعین محترم ارائه می‌شود و تمرینات تکمیلی به آنان آموزش داده می‌شود تا افراد با تمرین بیشتر وضعیت تعادل و حرکت خود را بهبود دهند. همچنین مددجویان پس از دریافت پروتز زیر زانو، دوره‌های کاردرمانی، فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی را نیز طی می‌کنند. علاوه بر آموزش‌های اولیه، تا یک سال پس از دریافت پروتز پا لازم است تا افراد در بازه‌های سه یا شش‌ماهه با کلینیک امید در تماس باشند تا وضعیت پروتز آنها بررسی شود.

جزئیات مراحل پیگیری و آموزش راه‌رفتن با پروتز در کلینیک امید شامل موارد زیر است.

کاردرمانی

کاردرمانی بخشی از فرایند توان‌بخشی پس از قطع عضو است و هدف از آن ایجاد تعادل و هماهنگی در حرکت، ایجاد بیشترین میزان کارایی پروتز و افزایش بازده افراد در زندگی روزمره است. کاردرمانی پروتز پا شامل آموزش راه‌رفتن با پروتز، گذاشتن و جداکردن صحیح پروتز پا، نشستن و برخاستن با پروتز، راه‌رفتن روی سطوح شیب‌دار و پله و مراقبت از پروتز است. تمام این موارد به‌صورت اصولی در کلینیک امید به افراد آموزش داده می‌شود و پس از آن از افراد خواسته می‌شود تا تمرینات تکمیلی را انجام دهند تا به بهترین شکل از پروتز پای خود استفاده کنند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی بخش مهمی از فرایند توان‌بخشی پس از قطع عضو است و هدف از آن کمک به کاهش درد، بهبود تعادل، بهبود وضعیت عضلات و اندام‌های بدن و کاهش نیاز به دیگران در انجام فعالیت‌های روزانه است. پس از جراحی مراحل اولیۀ فیزیوتراپی شروع می‌شوند که شامل حرکات ملایم و آموزش تغییر وضعیت بدن هنگام چرخیدن و نشستن روی تخت یا صندلی است. پس از این مراحل، به‌تدریج روش راه‌رفتن با استفاده از عصا یا واکر آموزش داده می‌شود. بعد از دریافت پروتز نیز مراحل فیزیوتراپی بر تقویت عضلات، پیشگیری از انقباض آن‌ها، تعادل و هماهنگی، مدیریت درد و مراقبت از پوست تمرکز دارند.

حرکات اصلاحی

حرکات اصلاحی تمریناتی ورزشی هستند که توسط خود فرد انجام می‌شوند و هدف از انجام آن‌ها، بهبود حرکت و عملکرد افراد، کاهش درد و ناراحتی عضو باقیمانده، ایجاد تعادل و جلوگیری از افتادن افراد، بهبود سلامت روانی و جلوگیری از آسیب‌های ثانویه است.

از جمله حرکات اصلاحی برای افرادی که از پای مصنوعی استفاده می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

حرکت لانژ (Lunges)

این حرکت برای تقویت عضلات پا، بهبود تعادل و انعطاف‌پذیری مفید است. برای انجام این حرکت:

• پاهای خود را به اندازۀ عرض شانه باز کنید.
• پای سالم خود را به اندازۀ یک قدم بزرگ جلو ببرید.
• زانوی پای جلویی را خم کنید تا ران پا موازی با زمین شود. دقت کنید که زانوی پای جلویی زاویۀ ۹۰ درجه داشته باشد و از نوک انگشتان پا جلوتر نرود.
• زانوی پای عقبی را نیز به سمت زمین نزدیک کنید اما روی زمین نگذارید.
• با فشار به پاشنۀ پای جلویی به حالت ایستاده اولیه بازگردید.
• این حرکت را با پای مخالف تکرار کنید.

حرکت شنا سوئدی یا پوش آپ (Push-up)

این حرکت برای تقویت عضلات بالاتنه و بهبود تعادل در فعالیت‌هایی مانند برداشتن یا بلندکردن اجسام مفید است. برای انجام این حرکت:

• ابتدا به‌صورت چهاردست‌وپا روی زمین قرار بگیرید و کل بدن را کاملا صاف نگه دارید. در صورت امکان روی پنجۀ پا قرار بگیرید و در غیر این‌صورت روی زانوی خود باشید.
• با خم‌کردن آرنج خود، بدن را به سمت زمین پایین بیاورید تا جایی که آرنج‌ها تقریبا ۹۰ درجه خم شوند.
• سپس آرنج خود را دوباره صاف کنید و به موقعیت اولیه برگردید.

پل یک پا

این حرکت برای تقویت عضلات پشت ران، عضلات مرکزی بدن و نشیمنگاه مفید است و می‌تواند به بهبود حرکت و تعادل در هنگام فعالیت با پروتز مفید باشد. برای انجام این حرکت:

• به پشت دراز بکشید، زانوهایتان را خم کنید و کف پاهایتان را صاف روی زمین قرار دهید. پای پروتزی خود را نیز صاف روی زمین قرار دهید.
• عضلات شکمی خود را منقبض کنید تا لگن خود را ثابت نگه دارید.
• پای سالم خود را صاف به سمت سقف دراز کنید.
• باسن خود را کمی از زمین بلند کنید تا بدنتان از شانه‌ها تا زانوها یک خط مستقیم تشکیل دهد.
• چند ثانیه در این حالت مکث کنید و سپس با کنترل کامل به‌آرامی به موقعیت شروع بازگردید.
• این حرکت را با پای دیگر نیز تکرار کنید.

آموزش نگهداری از پروتز زیر زانو

نگهداری مناسب از پروتز زیر زانو برای دوام بیشتر و کارایی بهتر آن ضروری است. از همین رو، لازم است تا نکات زیر رعایت شوند.

• سوکت و قسمت بیرونی پروتز پا را روزانه با پارچۀ تمیز آغشته به صابون پاک کنید.
• لاینر پروتز خود را بر اساس جنس و دستورالعمل شرکت سازنده شستشو دهید. معمولاً توصیه می‌شود از صابون و آب برای شستشو استفاده شود.
• قبل از استفاده از پروتز آنها را در هوای آزاد خشک کنید و در صورت خیس‌ بودن آن، از وصل کردن به پا خودداری کنید.
• اجزای مختلف پروتز زیر زانو را به طور منظم بررسی کنید و در صورت ایجاد هرگونه شکستگی یا آسیب، با پزشک خود مشورت نمایید.
• در صورت ایجاد هرگونه ناراحتی هنگام بستن سوکت، فعالیت یا نشستن با پزشک خود مشورت کنید.
• لاینر پروتز پای خود را در محیط خشک و دمای مناسب نگهداری کنید.
• بهتر است لاینر را به طور دوره‌ای بچرخانید. این کار می‌تواند به طول عمر بیشتر لاینر کمک کند.
• پروتز پای خود را در آب غوطه‌ور نکنید و در صورت خیس شدن، آن را خشک کنید.
• هر روز سلامت پوست عضو باقیمانده را بررسی کنید و در صورت ایجاد هرگونه مشکل مانند زخم، قرمزی و خارش غیرطبیعی و کبودی به پزشک خود اطلاع دهید.

هزینه پروتز زیر زانو

عوامل مختلفی در هزینهٔ نهایی پروتز زیر زانو مؤثر هستند. به‌جز سوکت پروتز که در کلینیک امید ساخته می‌شود لازم است سایر اجزای آن به‌صورت تجاری خریداری شوند؛ بنابراین بر اساس نوع محصول خریداری شده، جنس مواد سازنده، برند شرکت سازنده، قیمت ارز و پوشش بیمه هزینهٔ نهایی پروتز زیر زانو متغیر خواهد بود. به‌طورکلی پروتزهایی که از مواد پیشرفته‌تر مانند فیبرهای کربنی یا تیتانیوم ساخته شده‌اند گران‌تر از اجزای آلومینیومی و مواد آلومینیومی نیز گران‌تر از مواد فولادی هستند. همچنین پیچیدگی اجزای پروتز نیز در افزایش هزینهٔ پروتز مؤثر است. برای مثال، مچ پای چندمحوره از مچ پای تک‌محوره به دلیل پیچیدگی گران‌تر است و پروتز بالای زانو به دلیل اینکه شامل مفصل زانو است هزینهٔ بیشتری نسبت به پروتز زیر زانو دارد.

بسیاری از شرکت‌های بیمهٔ فعال در ایران طرح‌هایی را برای کاهش هزینهٔ پروتز زیر زانو دارند که بر اساس سال خرید، نوع پروتز پا و نوع بیمه متفاوت است. برای مثال برای استفاده از بیمهٔ تأمین اجتماعی جهت خرید پای مصنوعی می‌توان هر ۵ سال یک‌بار اقدام نمود؛ در این حالت، این بیمه مبالغ مختلفی را بر اساس نوع پروتز و بخشی از پروتز که خریداری می‌شود تحت پوشش قرار می‌دهد. برای آگاهی از میزان پوشش بیمه لازم است تا به با بیمهٔ موردنظر خود مشورت نمایید.

پیشنهاد ما برای پروتز زیر زانوی اقتصادی

پروتز زیر زانوی اقتصادی معمولاً از مواد ساده‌تری ساخته می‌شوند و دوام پایین‌تری دارند. به‌طورکلی استفاده از سوکت‌ها و لاینرهای سیلیکونی، پایلون‌های فولادی و پنجهٔ ثابت یا دومحوره کمترین هزینه را برای پروتز زیر زانو دارد.

پیشنهاد ما برای پروتز زیر زانوی درجه یک

پروتز زیر زانو که از سوکت کربنی، لاینرهای پلیمری یا ژل لاینر، پایلون کربنی یا تیتانیومی و پنجهٔ چندمحوره‌ی کربنی یا ورزشی تشکیل شده باشد می‌تواند بهترین دوام و تجربهٔ استفاده از پروتز زیر زانو را به همراه داشته باشد.

پیشنهاد ما برای پروتز زیر زانوی ورزشی

یک پروتز زیر زانو با سوکت کربنی، لاینر سیلیکونی یا ژل لاینر، پایلون تیتانیومی یا کربنی، و پنجه کربنی هوشمند یا چندمحوره می‌تواند بهترین انتخاب برای فعالیت‌های ورزشی شدید و حرفه‌ای باشد. این ترکیب به دلیل استحکام، راحتی، و انعطاف‌پذیری بالا، نیازهای ورزشکاران را به‌خوبی برآورده می‌کند.

برای تهیه پروتز زیر زانو به کجا مراجعه کنم؟

• تلفن تماس: 09025804413
• نشانی: تهران، جنوب به شمال خیابان ولیعصر، نرسیده به مطهری، کوچه حسینی راد، پلاک ۳۴

سؤالات متداول

چه مدت پس از جراحی قطع عضو می‌توان از پروتز زیر زانو استفاده کرد؟ 

پس از جراحی باید عوارض جراحی شامل ورم پای قطع‌شده رفع شوند تا بتوان از پروتز پا استفاده کرد. برای این کار معمولا ۲ تا ۳ ماه زمان لازم است.

ماندگاری پروتز زیر زانو چقدر است؟ 

ماندگاری پروتز زیر زانو به مراقبت افراد و مواد سازندۀ پروتز وابسته است و بین ۴ تا ۱۰ سال می‌توانند دوام داشته باشند.

آیا پروتز زیر زانو قابل‌تنظیم است؟ 

بله، معمولا پروتز زیر زانو بر اساس وضعیت افراد قابلیت تنظیم دارد.

آیا اجزای مختلف پروتز زیر زانو را می‌توان جداگانه تهیه کرد؟ 

بله، در صورت آسیب یا شکستگی یکی از اجزای پروتز می‌توان آن بخش را جداگانه سفارش داده و خریداری کرد.

آیا با پروتز زیر زانو می‌توان رانندگی کرد؟ 

بله، برای رانندگی با پروتز زیر زانو لازم است تا افراد آموزش‌های مناسب را دریافت کنند. درصورتی‌که هر دو پای فرد پروتزی باشد معمولا لازم است از خودروهای اختصاصی استفاده کنند.

آیا با پروتز زیر زانو می‌توان کوهنوردی کرد؟ 

بله، درصورتی‌که افراد دوره‌های فیزیوتراپی خود را به‌خوبی طی کرده باشند و پروتز مناسبی انتخاب کرده باشند می‌توانند به کوهنوردی نیز بپردازند.

آیا با پروتز زیر زانو می‌توان شنا کرد؟ 

بله، با برخی پروتزهای زیر زانو می‌توان شنا کرد.

آیا با پروتز زیر زانو می‌توان دوچرخه‌سواری کرد؟ 

بله، دوچرخه‌سواری یکی از ورزش‌هایی است که برای افرادی با پروتز زیر زانو به‌راحتی و با کمی تمرین قابل‌انجام است.

آیا با پروتز زیر زانو می‌توان دوید؟ 

بله، می‌توان از پروتز زیر زانویی که استحکام کافی دارد و می‌تواند نیرو را به‌خوبی جذب کند برای دویدن استفاده کرد.

آیا با پروتز زیر زانو می‌توان کت‌و‌شلوار پوشید؟ 

بله، پروتز زیر زانو محدودیت چندانی برای نوع پوشش ایجاد نمی‌کند.

چقدر طول می‌کشد تا به پای مصنوعی عادت کنم؟ 

مدت‌زمان عادت‌کردن به پروتز برای هر فرد متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند سطح فعالیت، نوع پروتز و توانایی فردی بستگی دارد.

آیا پای مصنوعی من نیاز به تنظیمات دوره‌ای دارد؟ 

بله، با گذشت زمان و تغییر در بدن، ممکن است نیاز به تنظیم مجدد پروتز باشد.

چگونه می‌توانم از ساییدگی پوست در محل اتصال پروتز زیر زانو جلوگیری کنم؟ 

استفاده از لاینرهای باکیفیت، مراقبت از پوست و تنظیم منظم پروتز می‌تواند به جلوگیری از ساییدگی پوست کمک کند.

آیا کودکان نیز می‌توانند از پای مصنوعی استفاده کنند؟ 

بله، پروتزهای مخصوص کودکان به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با رشد کودک قابل‌تنظیم باشند.

آیا پروتز پای مصنوعی می‌تواند با تغییرات وزن بدن سازگار شود؟ 

پروتز زیر زانو باید پس از تغییرات وزن شدید دوباره تنظیم شود. تغییر وزن بدن می‌تواند باعث شود تا سوکت پروتز به‌خوبی جا نیفتد یا افزایش وزن ناگهانی می‌تواند نیروی زیادی به سوکت وارد کند که منجر به آسیب پروتز و خود فرد شود.

آیا استفاده از پروتز زیر زانو عوارض دارد؟  

پروتز پای مصنوعی ابزاری ایمن است؛ اما در موارد بسیار کمی ممکن است منجر به آسیب پوست، فشار به عضو باقیمانده و کبودی آن شود. در صورت ایجاد هر نوع عارضه باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

چگونه می‌توانم با حس ازدست‌رفتن عضو کنار بیایم؟ آیا این حس با استفاده از پروتز کاهش می‌یابد؟ 

حس ازدست‌رفتن عضو ممکن است برای برخی افراد چالش‌برانگیز باشد. این حس با گذشت زمان و عادت به پروتز ممکن است کاهش یابد. استفاده از پروتز می‌تواند به بهبود حس تعادل و کنترل بر حرکت کمک کند و به‌تدریج احساس ازدست‌دادن عضو را کمتر کند. همچنین، مشاوره روان‌شناسی و حمایت خانواده و دوستان می‌تواند در کنارآمدن با این حس بسیار کارساز باشد.

برای رفع دردهای فانتوم یا درد خیالی هنگام استفاده از پروتز زیر زانو چه باید کرد؟ 

درد خیالی پس از مدتی خودبه‌خود رفع می‌شود؛ اما درصورتی‌که با گذشت زمان کم نشده و یا تشدید شود لازم است به روانپزشک مراجعه شود.

آیا درد فانتوم با تغییر پروتز زیر زانو از بین می‌رود؟ 

خیر، درد فانتوم ارتباطی با استفاده از پروتز زیر زانو و جنس آن ندارد و به دلیل ارتباطات عصبی داخل مغز ایجاد می‌شود.

آیا باید پروتز زیر زانو را هر روز از بدن خود جدا کنیم؟ 

بله، توصیه می‌شود پروتز زیر زانو هر روز قبل از خواب باز شوند تا علاوه بر کاهش فشار به عضلات پا، پوست نیز در معرض هوا قرار بگیرد و خشک شود.

آیا هنگام راه‌رفتن با پروتز زیر زانو، دیگران می‌توانند تشخیص دهند که از پای مصنوعی استفاده می‌کنیم؟ 

اینکه دیگران تشخیص دهند شما از پروتز زیر زانو استفاده می‌کنید، به عوامل مختلفی مانند طراحی پروتز، کیفیت حرکت شما، و نوع لباسی که می‌پوشید بستگی دارد. اگر پروتز به‌خوبی تنظیم شده باشد و شما به آن عادت کرده باشید، ممکن است در بسیاری از مواقع دیگران متوجه استفادۀ شما از پای مصنوعی نشوند.

استفاده از پروتز در طولانی‌مدت چه تأثیراتی بر روی مفاصل و سایر بخش‌های بدن خواهد داشت؟ 

استفادۀ طولانی‌مدت از پروتز می‌تواند فشار اضافی بر مفاصل دیگر بدن مانند زانو، ران، و کمر ایجاد کند و منجر به مشکلاتی نظیر آرتروز زانو، درد و یا تغییر در فرم بدن شود. برای جلوگیری از این مشکلات، انجام تمرینات ورزشی مناسب و مراجعۀ منظم به فیزیوتراپیست بسیار مهم است.