برای درمان کمردرد، داروهای قوی شامل مسکنهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID)، شلکنندههای عضلانی و داروهای تزریقی کورتیکواستروئیدی هستند. ناپروکسن و سلکوکسیب از گزینههای مؤثر برای کاهش التهاب، و متوکاربامول و تیزانیدین برای کاهش اسپاسم عضلانی استفاده میشوند.
قویترین داروها برای درمان کمردرد را بشناسیم…
کمردرد، در بیشتر مواقع، کمردرد مکانیکی ناشی از کشیدگی عضلات، رباطها یا ایجاد فشار روی مفاصل است. طبق مطالعات کمردرد مکانیکی ۹۰ درصد از افراد را در برههای از زندگی به خود درگیر میکند. علائم شایع آن شامل درد موضعی در پایین کمر، سفتی عضلات، محدودیت حرکت و افزایش درد هنگام فعالیت است.
اگر علائم کمردرد شما متفاوت است (درد پخششونده و همراه با تیر کشیدن، درد شدید و نقطهای، و…) مقاله بهترین قرص مسکن فوری درد کمر و دیسک کمر را بخوانید.
برای انتخاب اثرگذارترین داروها برای درمان کمردرد مکانیکی، داروها را میتوان به دو دسته داروهای بدون نسخه و داروهای نیازمند نسخه تقسیم کرد.
جدول (۱). داروهای بدون نسخه
نام دارو | شکل دارویی | نوع | توضیحات | قدرت اثر |
---|---|---|---|---|
ناپروکسن ۵۰۰ mg | قرص | NSAID (ضدالتهاب غیراستروئیدی) | کاهش التهاب و درد طولانیمدت | ⭐⭐⭐⭐ |
ایبوپروفن دوز بالا (mg600-800) | قرص | NSAID | کاهش التهاب و مهار درد | ⭐⭐⭐ |
ژل دیکلوفناک ۱ درصد | ژل موضعی | NSAID موضعی | کاهش التهاب و درد در محل استفاده | ⭐⭐⭐ |
جدول (۲). داروهای نیازمند نسخه
نام دارو | شکل دارویی | نوع | توضیحات | قدرت اثر |
---|---|---|---|---|
تریامسینولون | آمپول تزریقی | کورتیکواستروئید | ضدالتهاب بسیار قوی، تزریق مستقیم به محل درد | ⭐⭐⭐⭐⭐ |
سلکوکسیب | کپسول | NSAID انتخابی | ضدالتهاب قوی با عوارض گوارشی کمتر | ⭐⭐⭐⭐ |
ملوکسیکام | قرص | NSAID | ضدالتهاب با ماندگاری بالا | ⭐⭐⭐⭐ |
متوکاربامول | قرص | شلکننده عضلانی | کاهش اسپاسمهای عضلانی ناشی از کمردرد | ⭐⭐⭐⭐ |
تیزانیدین | قرص | شلکننده عضلانی | اثر سریع برای کاهش تنش عضلانی | ⭐⭐⭐ |
ناپروکسن ۵۰۰ میلیگرم
ناپروکسن یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) قوی است که برای کاهش التهاب و تسکین درد ناشی از کشیدگی عضلات، رباطها و فشار روی مفاصل استفاده میشود. این دارو اثر ضدالتهابی داشته و نسبت به ایبوپروفن ماندگاری بیشتری دارد. معمولاً روزانه دو بار (هر ۱۲ ساعت) مصرف میشود و اثر اولیه آن یک ساعت پس از مصرف آغاز شده و طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت بهبود قابلتوجهی در کمردرد ایجاد میکند. برای کاهش عوارض گوارشی، بهتر است همراه غذا مصرف شود.
توصیه برای استفاده: برای افراد با کمردرد مکانیکی متوسط تا شدید که نیاز به تسکین درد طولانیمدت دارند، توصیه میشود. همچنین افرادی که سابقه مشکلات گوارشی دارند، بهتر است از محافظ معده (مانند امپرازول) همراه با این دارو استفاده کنند.
شرکت دارویی مهبان با نام تجاری ناپروکسن ۵۰۰ در ایران به تولید این دارو میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌ افرادی که زخم معده یا خونریزی گوارشی دارند.
❌ افراد مبتلا به نارسایی کلیوی شدید.
❌ زنان باردار در سهماهه سوم بارداری.
❌ کسانی که به ناپروکسن یا سایر NSAIDها حساسیت دارند.
ایبوپروفن دوز بالا
ایبوپروفن دوز بالا یک NSAID است که برای کاهش التهاب و تسکین درد ناشی از کشیدگی عضلات، ضربه یا فشار روی مفاصل به کار میرود. این دارو با تأثیرگذاری بر مهار آنزیمهای مرتبط با التهاب، درد را کاهش داده و بهویژه در موارد درد حاد و متوسط مؤثر است. در دوزهای ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیگرمی، ایبوپروفن سریعتر اثر کرده و تسکین قابلتوجهی از درد ایجاد میکند، اما نسبت به ناپروکسن، تأثیرات ضدالتهابی آن ممکن است در برخی موارد کمتر باشد. مصرف این دارو معمولاً به صورت قرص خوراکی و همراه غذا جهت کاهش عوارض گوارشی توصیه میشود.
توصیه برای استفاده: برای افرادی که درد حاد و متوسط ناشی از آسیبهای عضلانی و مفصلی دارند و نیاز به تسکین سریع درد دارند، ایبوپروفن دوز بالا میتواند گزینه مناسبی باشد. بااینحال، افراد با سابقه مشکلات گوارشی، بیماریهای قلبی یا حساسیت به NSAIDها باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.
شرکت دارویی کیمیاآرا با نام تجاری فوریمو ۶۰۰ در ایران به تولید ایبوپروفن۶۰۰ میلیگرم میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌افرادی که سابقه زخم معده یا خونریزی گوارشی دارند.
❌بیماران با نارسایی کلیوی یا کبدی شدید.
❌کسانی که به ایبوپروفن یا سایر داروهای NSAID حساسیت نشان دادهاند.
❌افراد مبتلا به برخی اختلالات قلبی یا عروقی، مگر با نظر پزشک.
ژل دیکلوفناک ۱ درصد
ژل دیکلوفناک ۱ درصد یک داروی NSAID موضعی است که برای کاهش درد و التهاب ناشی از کشیدگی عضلات، آسیبهای مفصلی و کمردرد مکانیکی استفاده میشود. این ژل ۲ تا ۴ بار در روز روی ناحیه موردنظر ماساژ داده میشود و حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از استفاده، تسکین اولیه درد را فراهم میکند. معمولاً برای کاهش کامل التهاب و بهبود علائم، چند روز استفاده منظم لازم است. دیکلوفناک ۱ درصد گزینهای مناسب برای افرادی است که نمیخواهند داروهای خوراکی مصرف کنند یا نگران عوارض گوارشی NSAIDهای خوراکی هستند.
توصیه برای استفاده: برای کاهش درد و التهاب، مقدار کمی از ژل را روی ناحیه مدنظر قرار داده و بهآرامی ماساژ دهید تا جذب شود. از شستن محل تا حداقل یک ساعت خودداری کنید تا دارو اثر خود را بگذارد. ژل را نباید روی پوست زخمشده یا ملتهب استفاده کرد و باید از تماس آن با چشمها و دهان جلوگیری شود. در صورت مشاهده حساسیت پوستی، مصرف را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
شرکت دارویی بهوزان با نام تجاری دیکلوفناک ۱ درصد در ایران به تولید دیکلوفناک ۱ درصد میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌ افراد با حساسیت به دیکلوفناک یا سایر NSAIDها.
❌ بیماران با مشکلات پوستی در ناحیه مصرف (مانند زخم یا عفونت).
❌ زنان باردار در سهماهه سوم بارداری.
تریامسینولون
تریامسینولون یک کورتیکواستروئید قوی است که برای کاهش التهاب و درد در شرایطی مانند آرتریت ستون فقرات و کمردرد ناشی از التهاب به کار میرود. این دارو معمولاً از طریق تزریق اپیدورال در فضای اطراف نخاع یا تزریق مستقیم به مفاصل و بافتهای اطراف ستون فقرات تجویز میشود. تزریق باید توسط پزشک متخصص و تحت شرایط استریل انجام شود. اثر اولیه آن چند ساعت پس از تزریق آغاز شده و معمولاً برای چند هفته تا چند ماه ماندگار است. تریامسینولون بهعنوان یک داروی تزریقی قوی برای بیمارانی که به داروهای خوراکی پاسخ نمیدهند، استفاده میشود.
توصیه برای استفاده: تریامسینولون برای افرادی که کمردرد شدید و مقاوم به درمان دارند و دچار التهاب هستند، توصیه میشود. این دارو فقط باید توسط پزشک متخصص و در شرایط استریل تزریق شود. استفاده بیشازحد یا مکرر آن میتواند باعث تضعیف عضلات و بافتها، افزایش قند خون در بیماران مبتلا به دیابت و پوکی استخوان شود.
شرکت دارویی البرزدارو با نام تجاری آمپول تریامسینولون در ایران به تولید این دارو میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌ افرادی که عفونت فعال یا بیماریهای سیستم ایمنی ضعیفشده دارند.
❌ بیماران مبتلا به دیابت کنترلنشده یا پوکی استخوان پیشرفته.
❌ کسانی که سابقه واکنش آلرژیک به کورتیکواستروئیدها دارند.
❌ زنان باردار، مگر با تشخیص پزشک.
سلکوکسیب
سلکوکسیب یک داروی NSAID انتخابی است که برای درمان دردهای التهابی مانند آرتروز، روماتیسم، و کمردرد ناشی از التهاب مفاصل استفاده میشود. این دارو نسبت به NSAIDهای غیرانتخابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، عوارض گوارشی کمتری دارد. سلکوکسیب معمولاً یک یا دو بار در روز همراه با غذا مصرف میشود و تأثیر آن حدود یک تا دو ساعت پس از مصرف آغاز میشود. برای کاهش التهاب مزمن، ممکن است چند روز تا چند هفته مصرف منظم نیاز باشد.
توصیه برای استفاده: این دارو میتواند جایگزین مناسبی برای بیمارانی باشد که به دلیل عوارض گوارشی، نمیتوانند داروهای NSAID معمولی مانند ناپروکسن یا ایبوپروفن را تحمل کنند. بااینحال، باید تحتنظر پزشک مصرف شود، زیرا مصرف طولانیمدت آن میتواند خطر مشکلات قلبی – عروقی را افزایش دهد.
شرکت دارویی روز دارو با نام تجاری سلکوکسیب ۱۰۰ در ایران به تولید این دارو میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌ افراد با سابقه بیماریهای قلبی یا سکته مغزی.
❌ کسانی که زخم معده یا خونریزی گوارشی فعال دارند.
❌ بیماران مبتلا به نارسایی شدید کبدی یا کلیوی.
❌ زنان باردار، بهخصوص در سهماهه سوم بارداری.
ملوکسیکام
ملوکسیکام یک داروی NSAID انتخابی است که برای درمان دردهای التهابی مزمن، از جمله آرتروز، روماتیسم و کمردرد ناشی از التهاب مفاصل و عضلات استفاده میشود. این دارو نسبت به NSAIDهای غیرانتخابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، احتمال عوارض گوارشی کمتری دارد. ملوکسیکام معمولاً روزی یکبار مصرف میشود و به دلیل نیمهعمر طولانی (حدود ۲۰ ساعت)، تأثیر آن ماندگارتر از بسیاری از NSAIDهای دیگر است. تأثیر اولیه دارو ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف آغاز شده و طی چند روز اثرات ضدالتهابی بیشتری نمایان میشود.
توصیه برای استفاده: ملوکسیکام برای افرادی که کمردرد ناشی از التهاب مفاصل یا بیماریهای مزمن اسکلتی – عضلانی دارند، انتخاب مناسبی است. به دلیل اثرگذاری طولانیمدت، معمولاً روزی یکبارمصرف میشود و برای بیمارانی که نمیخواهند چندین بار در روز NSAID مصرف کنند، گزینه خوبی است. بااینحال، مانند سایر NSAIDها، باید با احتیاط در بیماران با سابقه مشکلات گوارشی، کلیوی یا قلبی استفاده شود.
شرکت دارویی ابوریحان با نام تجاری ملوکسیکام در ایران به تولید این دارو میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌ افرادی که زخم معده یا خونریزی گوارشی دارند.
❌ بیماران با نارسایی شدید کلیوی یا کبدی.
❌ کسانی که سابقه بیماریهای قلبی یا سکته مغزی دارند.
❌ زنان باردار در سهماهه سوم بارداری.
متوکاربامول
متوکاربامول یک داروی شلکننده عضلانی است که برای کاهش اسپاسمهای عضلانی و گرفتگیهای ناشی از آسیبهای اسکلتی-عضلانی مانند کمردرد مکانیکی، رگبهرگ شدن و کشیدگی عضلات استفاده میشود. این دارو بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر میگذارد و باعث کاهش انقباضات غیرارادی عضلات میشود. متوکاربامول برخلاف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی NSAIDها، اثر مستقیمی بر التهاب ندارد، اما میتواند با شل کردن عضلات، درد ناشی از اسپاسمهای عضلانی را کاهش دهد. معمولاً روزی ۳ تا ۴ بار مصرف میشود و اثر اولیه آن در عرض ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ظاهر میشود.
توصیه برای استفاده: این دارو معمولاً بهصورت کوتاهمدت تجویز میشود و در کنار فیزیوتراپی یا سایر درمانهای حمایتی استفاده میشود. بهتر است از مصرف همزمان آن با الکل یا داروهای خوابآور خودداری شود، زیرا میتواند باعث خوابآلودگی شدید شود.
شرکت دارویی کاسپین تأمین با نام تجاری ریلاکسی مول در ایران به تولید متوکاربامول میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌ افرادی که قبلاً با مصرف متوکاربامول دچار واکنشهای آلرژیک (مانند کهیر، تورم یا مشکل تنفسی) شدهاند، نباید دوباره از این دارو استفاده کنند، زیرا ممکن است خطرناک باشد.
❌ بیماران با نارسایی شدید کلیوی یا کبدی.
❌ کسانی که مشکلات مغزی یا بیماریهای عصبی جدی دارند.
❌ زنان باردار، مگر با تجویز پزشک.
تیزانیدین
تیزانیدین یک داروی شلکننده عضلات است که برای کاهش اسپاسمهای عضلانی ناشی از آسیبهای اسکلتی-عضلانی، مولتیپل اسکلروزیس (MS) و مشکلات نخاعی استفاده میشود. این دارو بر روی سیستم عصبی مرکزی اثر میگذارد و با کاهش فعالیت بیش از حد نورونهای حرکتی، تنش و سفتی عضلات را کاهش میدهد. تیزانیدین معمولاً هر ۶ تا ۸ ساعت یک بار مصرف میشود و اثر آن در عرض یک تا دو ساعت ظاهر میشود. مدت تأثیر دارو معمولاً ۳ تا ۶ ساعت است، بنابراین برای کنترل اسپاسمهای مکرر، ممکن است به دوزهای منظم در طول روز نیاز باشد.
توصیه برای استفاده: این دارو باید تحت نظر پزشک مصرف شود و دوز آن بهصورت تدریجی تنظیم شود. از مصرف همزمان آن با الکل یا داروهای خوابآور باید خودداری کرد، زیرا ممکن است باعث خوابآلودگی یا کاهش شدید فشار خون شود.
شرکت دارویی جالینوس با نام تجاری تیزانیدین ۴ در ایران به تولید تیزانیدین میپردازد.
افرادی که نباید استفاده کنند
❌ افرادی که به تیزانیدین یا داروهای مشابه حساسیت دارند.
❌ بیماران با نارسایی شدید کلیوی یا کبدی.
❌ کسانی که همزمان داروهای خاصی مانند فلووکسامین یا سیپروفلوکساسین مصرف میکنند.
❌ زنان باردار یا شیرده، مگر با مشورت پزشک.
داروهای مکمل برای درمان کمردرد
علاوه بر داروهای اصلی برای درمان کمردرد مکانیکی، گاهی استفاده از داروهای مکمل و پشتیبان میتواند به بهبود سریعتر علائم کمک کند. این داروها به طور مستقیم جایگزین داروهای اصلی نیستند، اما میتوانند اثرات ضددرد و ضدالتهابی را تقویت کرده یا عوارض جانبی را کاهش دهند. نمونههایی از داروهای مکمل که ممکن است به طور همزمان یا در کنار درمان اصلی تجویز شوند، شامل موارد زیر است.
ویتامینها و مکملهای معدنی
برخی مکملها نظیر ویتامین D، کلسیم و منیزیم میتوانند به کاهش گرفتگیهای عضلانی و بهبود تراکم استخوانها کمک کنند. افرادی که کمبود این مواد را دارند، ممکن است درد کمر بیشتری تجربه کنند، بنابراین مصرف مکملهای مناسب میتواند در کاهش درد و افزایش تحمل عضلات مؤثر باشد.
مکملهای حاوی گلوکزامین و کندرویتین
این مکملها معمولاً برای سلامت مفاصل و کاهش التهاب توصیه میشوند. اگر کمردرد ناشی از آرتروز یا تحلیلرفتن دیسکهای بین مهرهای باشد، مصرف گلوکزامین و کندرویتین ممکن است به کاهش درد کمک کند.
روغنهای ماهی و مکملهای امگا ۳
چربیهای امگا ۳ که در مکملهای روغن ماهی یافت میشوند، خواص ضدالتهابی دارند و میتوانند در کاهش التهاب مزمن کمککننده باشند. این مکملها بهویژه برای افرادی که کمردرد مداوم و مزمن دارند، مفید خواهند بود.
داروهای موضعی و پمادهای گیاهی
در کنار ژلهای NSAID مانند دیکلوفناک، برخی کرمها و پمادهای گیاهی حاوی منتول یا کپسایسین میتوانند اثرات تسکیندهنده موقت داشته باشند. این محصولات میتوانند بهصورت موضعی در ناحیه درد استفاده شوند و احساس آرامش و گرما ایجاد کنند.
چگونه از عود کمردرد جلوگیری کنم؟
پس از بهبود کمردرد، بسیاری از افراد نگران بازگشت آن هستند. گرچه درمانهای دارویی میتوانند به کاهش علائم کمک کنند، تغییراتی در سبک زندگی و رعایت برخی نکات میتواند از عود کمردرد جلوگیری کند و سلامت کمر را در طولانیمدت حفظ نماید. در ادامه، چند روش مؤثر برای پیشگیری از عود کمردرد معرفی میشود.
تقویت عضلات کمر و شکم
تقویت عضلات پشتیبان کمر از مهمترین گامها برای جلوگیری از بازگشت درد است. تمرینات تقویتی سبک، کششهای ملایم و ورزشهای استقامتی میتوانند عضلات را قویتر کرده و فشار روی ستون فقرات را کاهش دهند. انجام این تمرینها به طور منظم و زیر نظر یک فیزیوتراپیست، احتمال عود را به میزان قابلتوجهی کاهش میدهد.
حفظ وزن سالم
اضافه وزن، فشار مضاعفی بر ستون فقرات و مفاصل وارد میکند. حفظ وزن در محدوده سالم و کاهش چربی اضافی، بهویژه در ناحیه شکم، باعث کاهش فشار بر روی مهرههای کمری و مفاصل میشود.
اصلاح وضعیت بدنی
نشستن، ایستادن و خوابیدن به وضعیت مناسب میتواند از عود کمردرد جلوگیری کند. صندلیهای ارگونومیک، تنظیم ارتفاع میز و مانیتور، استفاده از بالشت مناسب برای خوابیدن و صاف نگهداشتن کمر هنگام کارهای روزمره از اهمیت زیادی برخوردار است. عادات بد در وضعیت بدنی معمولاً یکی از دلایل اصلی بازگشت کمردرد هستند.
پرهیز از حرکات و فعالیتهای مضر
بلند کردن اشیای سنگین، چرخاندن ناگهانی کمر یا انجام حرکات تکراری و پرتنش میتواند کمردرد را دوباره فعال کند. بلند کردن اجسام با زانوها و نه با کمر، حرکت آرام و کنترلشده هنگام چرخیدن و استفاده از وسایل کمکی برای حمل اجسام سنگین از عود درد جلوگیری میکند.
مدیریت استرس و آرامسازی
استرس مداوم میتواند منجر به انقباضهای عضلانی و افزایش فشار روی ستون فقرات شود. تکنیکهای آرامسازی، مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی میتوانند تنش عضلات را کاهش داده و از بازگشت کمردرد جلوگیری کنند.
پیگیری جلسات فیزیوتراپی و توانبخشی
حتی پس از کاهش درد، ممکن است نیاز باشد جلسات فیزیوتراپی به صورت دورهای ادامه پیدا کند. متخصصان توانبخشی و طب فیزیکی میتوانند با نظارت و تنظیم تمرینات مناسب، به بهبود وضعیت کمر و کاهش خطر عود کمک کنند.
برنامه منظم برای حرکت و ورزش
یک برنامه منظم برای ورزشهای سبک مانند پیادهروی، شنا یا دوچرخهسواری (با رعایت احتیاط) میتواند به افزایش انعطافپذیری و کاهش احتمال عود کمک کند. حفظ فعالیت بدنی منظم، حتی در روزهایی که درد وجود ندارد، کلید پیشگیری از بازگشت کمردرد است.
سؤالات متداول
آیا برای کمردرد مکانیکی میتوان از داروهای گیاهی استفاده کرد؟
بله برخی پمادها و ژلهای گیاهی میتوانند به کاهش دردهای خفیف کمک کنند، اما معمولاً اثربخشی آنها به شدت درد و نوع مشکل بستگی دارد.
چه زمانی باید از داروهای بدون نسخه به داروهای نسخهای تغییر داد؟
اگر درد با مصرف داروهای بدون نسخه کاهش نیابد یا پس از چند روز همچنان شدید باشد، ممکن است پزشک داروهای قویتری تجویز کند.
آیا مصرف طولانیمدت NSAIDها برای کمردرد بیخطر است؟
مصرف طولانیمدت NSAIDها میتواند به عوارض گوارشی، کلیوی یا قلبی منجر شود، بنابراین توصیه میشود تنها تحتنظر پزشک استفاده شود.
آیا میتوان تریامسینولون یا سایر کورتیکواستروئیدها را بهعنوان اولین درمان کمردرد استفاده کرد؟
معمولاً این داروها بهعنوان درمان اولیه توصیه نمیشوند. آنها اغلب در موارد خاص و با تجویز پزشک به کار میروند.
آیا داروهای شلکننده عضلانی میتوانند بهتنهایی کمردرد را درمان کنند؟
شلکنندههای عضلانی معمولاً برای کاهش اسپاسمهای عضلانی مؤثر هستند، اما معمولاً همراه با سایر درمانها مانند فیزیوتراپی یا داروهای ضدالتهاب استفاده میشوند.
آیا میتوان از چند دارو به طور همزمان برای درمان کمردرد استفاده کرد؟
این بستگی به شرایط بیمار و تشخیص پزشک دارد. ترکیب برخی داروها ممکن است به تسکین بهتر درد کمک کند، اما باید مراقب تداخلهای دارویی بود.
چرا برخی داروها تنها بهصورت تزریقی تجویز میشوند؟
داروهای تزریقی مانند تریامسینولون معمولاً زمانی استفاده میشوند که درد بسیار شدید است یا نیاز به اثر سریعتر و موضعیتر باشد.
آیا مصرف ژلهای موضعی با NSAIDهای خوراکی بیخطر است؟
معمولاً بله اما باید مطمئن شد که دوز کلی NSAID بیش از حد مجاز نباشد. مشورت با پزشک یا داروساز توصیه میشود.
آیا داروهای مکمل مانند گلوکزامین و کندرویتین برای کمردرد مفیدند؟
این مکملها میتوانند به کاهش التهاب مفاصل کمک کنند، اما تأثیر آنها در درمان کمردرد مکانیکی ثابت نشده و بیشتر برای مشکلات مفصلی خاص توصیه میشوند.
آیا استفاده از گرما یا سرما همراه با دارو مؤثر است؟
بله بسیاری از افراد از کیسههای گرم یا سرد در کنار داروها استفاده میکنند تا التهاب کاهش یابد و درد بهتر کنترل شود.