درد زانو مشکلی است که می‌تواند در اثر آرتروز یا سایر آسیب‌های زانو بروز پیدا کند. یکی از روش‌های کاهش و تسکین این درد، استفاده از پمادها و کرم‌های موضعی است که به صورت مستقیم بر محل درد اثر گذاشته و درد و التهاب را کاهش می‌دهند. انواع مختلفی از این پمادها وجود دارند که در چهار دستۀ غیراستروئیدی، استروئیدی، ضد تحریک و گیاهی تقسیم‌بندی می‌شوند. این پمادها مکانیزم و زمان اثرگذاری متفاوتی دارند و انتخاب آن‌ها براساس شدت و نوع درد انجام می‌شود. استفاده از پمادها راه‌حلی موقتی برای کاهش درد و التهاب زانو است و به هیچ‌وجه یک راه حل دائمی برای درمان مشکلات زانو مانند آرتروز محسوب نمی‌شوند.
در صورتی که درد زانوی شما با استفاده از پماد و درمان‌های خانگی کاهش نیافت یا شدت بیشتری پیدا کرد، می‌توانید به کلینیک توانبخشی امید مراجعه کنید تا پزشک با بررسی علائم همراه با درد، علت اصلی را تشخیص و درمان تخصصی مورد نیاز را برای شما انجام دهد.
بهترین پماد برای زانو درد
در بین پمادهای غیر استروئیدی، پماد دیکلوفناک مؤثرترین پماد در تسکین درد زانو است (منبع). همچنین طبق تحقیقات انجام شده تأثیر پماد دیکلوفناک و داروی خوراکی آن در تسکین درد یکسان است، اما پماد نیز اثرات جانبی و عوارض کم‌تری خواهد داشت (منبع ۱، منبع ۲).
انواع پماد برای کاهش درد و ورم زانو
برای تسکین زانو درد انواع مختلفی از پمادهای موضعی وجود دارند. این پمادها به دلیل این‌که روی محل درد اعمال شده و توسط پوست جذب می‌شوند، عوارض جانبی کم‌تری برای سایر اعضای بدن دارند. این پمادها را می‌توان در سه دسته کلی پمادهای غیر استروئیدی، کرم‌های موضعی کپسایسین و ضد تحریک، و پمادهای گیاهی، تقسیم‌بندی کرد. علاوه بر این پمادهایی که بی‌حس‌کننده موضعی هستند مانند لیدوکائین و پروکائین نیز ممکن است در کاهش دردهای خیلی خفیف زانو مؤثر باشند. در ادامه به ارائه توضیحاتی در مورد این پمادها، کارکرد و میزان تأثیرگذاری آن‌ها بر کاهش یا تسکین درد آتروز زانو می‌پردازیم.
پمادهای غیراستروئیدی و ضد التهاب
پمادهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) با تسکین التهاب و تورم به کاهش درد کمک می‌کنند. این پمادها برای تسکین دردهای مفصلی، عضلانی و آرتروز مفید هستند. از جمله رایج‌ترین این پمادها می‌توان به پمادهای دیکلوفناک (ژل ولتارن)، ایبوپروفن، متیل سالیسیلات و پروکسیکام اشاره کرد.
کارکرد و میزان تأثیرگذاری
پمادهای غیر استروئیدی با مهار آنزیم‌های تولید کننده درد منجر به تسکین آن می‌شوند. کاهش تولید این آنزیم‌ها همچنین از گشاد شدن بیش از حد عروق خونی جلوگیری کرده و باعث کاهش التهاب می‌شود. این پمادها می‌توانند دردهای مفصلی و آرتروز را کاهش دهند. طبق تحقیقات انجام شده اثر بخشی این پمادها با داروهای خوراکی غیر استروئیدی یکسان است، اما عوارض جانبی آن‌ها خیلی کمتر از داروهای خوراکی است. بنابراین در تسکین درد آتروز زانو مؤثر خواهند بود و نیاز به داروهای خوراکی غیر استروئیدی که دارای عوارض زیاد هستند را کاهش می‌دهند. این پمادها باید یک بار در روز استفاده شوند و تأثیر آن‌ها کوتاه مدت است (منبع).
در جدول زیر اسامی پمادهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و شرکت‌های سازنده آن‌ها به طور خلاصه آورده شده است:
| نام پماد | شرکت‌های سازنده |
|---|---|
| ژل دیکلوفناک (ولتارن) | – داروسازی بهوزان – ایران ناژو – شرکت ایران آوندفر – کیش مدیفارم |
| ژل ایبوپروفن (نوروفن) | – داروسازی فارماشیمی – شرکت دارویی، آرایشی و بهداشتی مینو – شرکت ایران آوندفر – سبحان دارو – داروسازی رها |
| پماد متیل سالیسیلات | – سبحان دارو – شرکت داروسازی کاسپین تامین – کیش مدیفارم |
| ژل پروکسیکام | – کیش مدیفارم – ایران ناژو |
کرم‌های ضد تحریک
از دیگر داروهای موضعی برای تسکین درد زانو می‌توان به کرم‌ها و پمادهای ضد تحریک اشاره کرد. این داروهای موضعی حاوی ترکیباتی مانند کپسایسین و منتول سالیسیلات هستند. از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به کرم کپسایسین، پماد منتودیک و کرم ضد درد چیلی اشاره کرد.
کارکرد و میزان تأثیرگذاری
کپسایسین یک عنصر طبیعی و بدون بو است که در فلفل چیلی یافت می‌شود. کرم کپسایسین با تحریک گیرنده‌های درد در پوست و کاهش ذخایر ماده P که مسئول انتقال سیگنال‌های درد است، منجر به کاهش درد می‌شود. همچنین کرم ضد تحریک منتودیک حاوی منتول است که با ایجاد احساس سرما یا گرما، ناحیۀ درد را بی‌حس کرده و درد را کاهش می‌دهد. این پمادها باید ۳ تا ۴ بار در روز مصرف شوند (منبع).
تحقیقات نشان می‌دهند که کرم‌های ضد تحریک و به خصوص کرم کپسایسین اثر طولانی مدت در کاهش درد دارند. همچنین دیگر شکل‌های موضعی کپسایسین مانند چسب ضد درد آن، تأثیر زیادی بر کاهش درد دارد، به طوری که استفاده از آن به مدت یک ساعت روی محل درد منجر به کاهش قابل توجه درد تا چند هفته می‌شود (منبع).
در جدول زیر اسامی پمادهای حاوی کپسایسین و شرکت‌های سازنده آن‌ها به طور خلاصه آورده شده است:
| نام پماد | شرکت‌های سازنده |
|---|---|
| کرم کپسایسین | کیش مدیفارم |
| پماد منتودیک | داروسازی کاسپین تامین |
| کرم ضد درد چیلی | شرکت لافارر |
| کرم کپکس | شرکت باریج |
| کرم کاپسیدین | شرکت دینه ایران |
پمادها و روغن‌های طبیعی و گیاهی
پمادها و روغن‌های طبیعی و گیاهی با دارا بودن خواص ضد التهابی، بهبود گردش خون و آرام‌بخش به تسکین درد زانو کمک می‌کنند. انواع مختلفی از این پمادها وجود دارند که از عصارۀ گیاهان به دست می‌آیند و گاهی اوقات ترکیب گیاهان مختلف تأثیر بیشتری بر کاهش درد دارد. در ادامه توضیحاتی در مورد کارکرد و تأثیرگذاری این پمادها و انواع آن‌ها توضیحاتی داده شده است.
کارکرد و میزان تأثیرگذاری
پمادهای طبیعی با سرکوب ارسال سیگنال‌های درد به مغز، توقف فعالیت گیرنده‌ها یا افزایش سطح آستانه درد، به کاهش احساس درد و التهاب کمک می‌کنند. این پمادها بیش‌تر برای دردهای مزمن مناسب هستند، زیرا اثرگذاری آن‌ها تدریجی است (منبع). بنابراین در صورت داشتن درد حاد زانو، استفاده از پمادهای گیاهی نمی‌تواند درد شما را سریع کاهش دهد. البته این پمادها عوارض جانبی کم‌تری نسبت به پمادهای شیمیایی دارند.
در جدول زیر خلاصه‌ای از نام پمادها آورده شده است که با کلیک روی هرکدام می‌توانید اطلاعات بیشتری راجع به آن پماد بخوانید:
ترکیبات گیاهی و طبیعی مختلفی وجود دارند که به شکل پماد یا روغن فرآوری شده و برای تسکین درد زانو استفاده می‌شوند. در ادامه تعدادی از این ترکیبات و نحوه تاثیر آن‌ها بر درد بررسی شده‌اند:
پماد زردچوبه
عصاره زردچوبه از ماده کورکومین تشکیل می‌شود که دارای خاصیت ضد التهابی و کاهش درد مفاصل است. پماد زردچوبه توسط عطاری‌ها و شرکت‌های مختلف داروسازی تولید می‌شود که نام تجاری آن کورکومین یا کارکماد است. طبق تحقیقات انجام شده پماد کورکومین (کارکماد) ۵ درصد می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش درد زانو در افراد مبتلا به آرتروز داشته باشد اما به هیچ عنوان درمان قطعی آرتروز به حساب نمی‌آید. این تحقیقات نشان می‌دهند که برای کاهش زانو درد، این پماد باید روزی دو تا سه بار و به مدت ۴ تا ۶ هفته استفاده شود.
روغن اسطوخودوس
ماساژ با روغن اسطوخودوس یکی از راه‌های تسکین درد آتروز زانو است (منبع). این روغن از طریق کاهش فعالیت گیرنده‌های درد و تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک منجر به کاهش درد و التهاب می‌شود (منبع).
کرم آرنیکاور
کرم آرنیکاور از گیاه آرنیکا که به گل همیشه بهار معروف است، ساخته می‌شود و برای تسکین درد مفاصل و آرتروز مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از این کرم به مدت ۶ هفته و روزی دو تا سه بار تأثیر قابل توجهی بر کاهش درد زانو می‌گذارد (منبع).
روغن ماهی
روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ است که التهاب، درد و خشکی ناشی از آرتروز را کاهش می‌دهد. علاوه بر این با حمایت از عضلات، منجر به افزایش سلامت مفصل زانو می‌شود(منبع).
پماد زنجبیل (جینجرول)
طبق تحقیقات انجام شده ژل و پماد زنجبیل دارای خاصیت ضد التهابی و ضد درد هستند و می‌توانند به کاهش درد زانو در افراد مبتلا به آرتروز کمک کند. پماد بیزالن نیز از عصاره زنجبیل ساخته شده است و دارای خاصیت تسکین دردهای مفصلی و آرتروز می‌باشد.
روغن و پماد رزماری
ژل، روغن و پماد رزماری با افزایش گردش خون در زانو، درد آرتروز را کاهش می‌دهند. این روغن به خصوص در ترکیب با روغن نعنا فلفلی اثر بیش‌تر و بهتری دارد (منبع).
روغن نعناع فلفلی
روغن نعنا فلفلی حاوی منتول است که خاصیت خنک‌کنندگی دارد و از این طریق درد و التهاب را کاهش می‌دهد. این ماده دارای خواص التهابی و آرام بخشی نیز می‌باشد (منبع).
روغن شترمرغ
روغن شترمرغ حاوی اسیدهای چرب امگا ۳، امگا ۶ و امگا ۹ است که به کاهش التهاب، درد عضلانی و درد مفاصل ناشی از آتروز کمک می‌کنند (منبع).
کرم کانابیدیول
طبق تحقیقات انجام شده کرم کانابیدیول (CBD) دارای خواص ضد التهاب و درد برای آرتروز است. مادۀ کانوبیدیول از گیاه شاهدانه استخراج می‌شود (منبع).
کرم ویشکا
کرم ویشکا حاوی عصاره گیاهان کرفس، آویشن، مورد، رازیانه، بابونه، گزنه و رزماری است که برای تسکین دردهای مفصلی و آرتروز مفید می‌باشد.
پماد رهامین
پماد رهامین با دارا بودن عصاره روغن زیتون، گیاه گل مغربی و گیاه پنجه شیطان به تسکین درد و التهاب ناشی از آرتروز کمک می‌کند.
کرم آرومیکس
کرم و ژل آرومیکس حاوی عصاره‌های لاواند، اکالیپتوس، رزماری و نعنا فلفلی هستند که برای تسکین دردهای اسکلتی‌عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پماد تالنتین
پماد تالنتین شامل ترکیبی از گیاه پنجه شیطان، نعنا فلفلی، روغن دارچین و مواد ضد تحریک مانند منتول است. این ترکیبات به تسکین درد و التهاب مفاصل و عضلات کمک می‌کنند.
کرم روماتکس
کرم روماتکس یکی دیگر از کرم‌های گیاهی است که برای تسکین دردهای عضلانی و مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کرم از ترکیب مواد طبیعی مانند اسانس زنجبیل، رزماری، دارچین و گل همیشه بهار ساخته می‌شود.
ژل مینرال آیس
ژل مینرال آیس از عصاره منتول به دست آمده از نوعی نعنا ساخته می‌شود و برای تسکین دردهای عضلانی و مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ژل در شکل‌های مختلف رولی، تیوپی و کاسه‌ای موجود است.
روغن کافور
روغن کافور دارای خاصیت ضد التهاب و درد است و می‌تواند برای تسکین دردهای مفصلی و عضلانی استفاده شود.
سوالات متداول
آیا مصرف همزمان قرص مسکن و پماد برای درد زانو ایرادی دارد؟
خیر، مصرف همزمان قرص مسکن و پماد معمولاً مشکلی ایجاد نمیکند، اما اگر هر دو یک نوع دارو باشند، ممکن است به دلیل افزایش دوز مصرفی دارو دچار مشکل شوید. به همین دلیل بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
برای درد و ورم زانو بعد از آسیب ورزشی چه پمادی مصرف کنم؟
یکی از بهترین پمادها دیکلوفناک است که نه تنها التهاب و ورم را کاهش می‌دهد، بلکه درد را نیز برطرف می‌کند.
برای درد و خشکی شدید زانو چه پمادی مناسب است؟
ژل ولتارن (دیکلوفناک) مؤثرترین داروی موضعی است و عوارض جانبی خیلی کمی هم دارد، بنابراین چند بار استفاده از آن مشکلی نخواهد داشت.
برای تسکین درد پس از جراحی زانو از چه پمادی استفاده کنم؟
استفاده از پمادهای ضد تحریک مانند کپسایسین و متیل سالیسیلات برای تسکین درد زانو پس از جراحی مفید است.
چه پمادی برای تسکین سوزش و درد زانو خوب است؟
اگر همراه با درد احساس سوزش دارید بهتر است از پمادهای ضد تحریک مثل کامفور استفاده کنید که با خنک کردن محل درد، باعث کاهش درد و سوزش می‌شود.
آیا می‌توان همزمان از آمپول زانو و پمادهای موضعی استفاده کرد؟
آیا پمادها درد زانو را به صورت دائمی برطرف می‌کنند؟
خیر، پمادها برای تسکین موقت درد هستند و برای دردهای مزمن باید به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی درد تشخیص داده شود و درمان شود.
آیا استفاده از پماد زانو در بارداری مشکلی برای مادر یا فرزند ایجاد می‌کند؟
این مسئله کاملاً به نوع پماد و ترکیبات آن وابسته است. به همین دلیل در این مورد باید با پزشک مشورت کنید.
آیا پماد زانو باعث سوزش می‌شود؟
بله، برخی پمادهای ضد تحریک که حاوی کپسایسین هستند ممکن است باعث سوزش شوند.
آیا پماد زانو برای کودکان قابل استفاده است؟
برخی از پمادها ممکن است برای کودکان قابل استفاده نباشند، بنابراین قبل از شروع به مصرف حتماً با پزشک مشورت کنید.