خوردن یا نخوردن بعضی از مواد غذایی میتواند بر کاهش کمردردهای عضلانی، مفصلی و ناشی از التهاب تا حدی تأثیر بگذارند. تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده و نشان داده است که بعضی از مواد غذایی مانند ماهیها، زردچوبه و زنجبیل به دلیل داشتن خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی، میتوانند به کاهش درد و التهاب کمر کمک کنند. همچنین مواد غذایی مانند گوشت قرمز، شکر و غذاهای فراوریشده میتوانند با تشدید التهاب بدن، کمردرد را هم تشدید کنند.
مواد غذایی که در این مقاله معرفی میشوند بیشتر برای این کمردردها مؤثر هستند.
✔ کمردردهای عضلانی و همراه با گرفتگی، که معمولا بعد از انجام ورزش یا فعالیت بدنی سنگین ایجاد میشوند.
✔ کمردردهای مفصلی و همراه با التهاب و فشردگی عصب بهویژه در ناحیه پایین کمر، که با ایستادن یا نشستن طولانی بدتر میشوند.
اگر کمردرد شما با علائم دیگری مانند گزگز، بیحسی یا ضعف در پاها همراه است یا علت آن فشردگی عصب سیاتیک، بیرونزدگی دیسک یا بروز آرتروز است، برنامه غذایی مؤثر نیست و باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
مواد غذایی مؤثر در کاهش کمر درد
مواد غذایی میتوانند بهعنوان مکمل و در کنار اصلاح عادات، بر تسکین کمردردهای ناشی از التهاب یا گرفتگی عضلات تا حدی مؤثر باشند. در ادامه با مواد غذایی مفید و مضر، و میزان اثرگذاری آنها بر کمردرد آشنا میشویم.
✅ مواد غذایی مفید | ❌ مواد غذایی مضر |
ماهی سالمون | سوسیس و کالباس |
زنجبیل | گوشت قرمز |
زردچوبه | شکر و انواع شیرینکنندهها |
ماهیهای چرب (سالمون، تن، ساردین)
تحقیقات نشان داده است که مصرف ماهیهای چرب (سالمون، تن، قزلآلا و ساردین) به طور منظم میتواند مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) در تسکین دردهای مزمن کمر و گردن مؤثر باشد، چرا که امگا-۳ التهاب را کاهش میدهد و به سلامت مفاصل کمک میکند. بر اساس مطالعات، افرادی که ماهیهای چرب یا قرص امگا-۳ مصرف کرده بودند، بهبود قابلتوجهی در کاهش درد مفاصل و بهبود حرکت تجربه کردهاند.
قرص مکمل امگا-۳
از آنجایی که تشخیص میزان امگا-۳ و ویتامینهای موجود در ماهی که مصرف میکنیم آسان نیست، مصرف مکمل امگا-۳ و ویتامین D راه مؤثرتری برای تنظیم ویتامینها و مواد معدنی موردنیاز برای کاهش درد مفاصل محسوب میشود.
زردچوبه
زردچوبه به دلیل ماده کورکومین، خاصیت ضد التهابی و آنتیاکسیدانی قوی دارد و تحقیقات نشان دادهاند که این ماده میتواند به کاهش التهاب و درد ناشی از مشکلاتی مثل بیرونزدگی دیسک، آرتروز یا فشردگی عصبی کمک کند. اگر کمردرد فرد ناشی از بیرونزدگی دیسک کمر یا آرتروز باشد، زردچوبه طبیعتا نمیتواند تأثیری در درمان آن داشته باشد؛ اما میتواند گرفتگی عضلات، و درد و التهاب ناشی از آن مشکلات را تا حدی کم کند.
قرص مکمل زرچوبه
اگر کمردرد شما ناشی از التهاب شدید باشد، ممکن است میزان روزانه مصرف زردچوبه در غذا نتواند به اندازه کافی در تسکین درد مؤثر باشد و برای اثربخشی بیشتر، بهتر است از قرص مکمل زردچوبه با مشورت پزشک مصرف شود.
زنجبیل
زنجبیل هم مانند زردچوبه دارای خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدان و تسکیندهندگی است. مصرف زنجبیل به کاهش تولید پروستاگلاندینها (مواد شیمیایی که باعث التهاب و درد میشوند) کمک میکند و از این طریق میتواند در آرامکردن دردهای عضلانی و مفصلی مؤثر باشد.
مطالعات نشان دادهاند که مصرف زنجبیل (بهصورت خوراکی یا موضعی) بهمدت ۱۰ روز متوالی توانسته است تا ۲۵٪ از دردهای عضلانی ناشی از تمرینات ورزشی بکاهد.
قرص مکمل زنجبیل
تحقیقات نشان دادهاند که مصرف مکمل غذایی زنجبیل قبل از انجام تمرینات ورزشی میتواند در تسکین درد عضلات کمر و بهویژه گرفتگی و درد عضلانی تاخیری (درد و گرفتگی که تا ۷۲ ساعت بعد از تمرینات ورزشی تجربه میشود) بسیار مؤثر باشد و آن را کاهش دهد.
تحقیقات نشان میدهند که استفاده از روغن زنجبیل برای ماساژ ناحیه کمر هم برای کاهش درد فوری کمر مفید است و اثرات کوتاهمدت و بلندمدتی در بهبود انعطاف و حرکت کمر دارد.
حبوبات، مغزها و غلات کامل
حبوبات، مغزها و غلات کامل غنی از فیبر، پروتئین و مواد مغذی هستند که اگر در بهطور منظم بخشی از برنامه غذایی روزانه باشند، میتوانند به کاهش التهاب و کمردرد تا حدی کمک کنند. مطالعات نشان دادهاند که برنامه غذایی حاوی پروتئین بالا، از جمله حبوبات و غلات کامل مانند گندم کامل، جو دوسر، برنج قهوهای و کینوآ میتوانند در کاهش درد مفاصل و کمر درد تأثیر داشته باشند.
ترکیب ویتامینهای گروه B و پروتئینها که در حبوبات و غلات وجود دارد میتواند هم به کاهش التهاب و هم بازسازی و تقویت بافتها (یا عصبهای) آسیبدیده کمک کنند.
مرغ و تخم مرغ
در کنار حبوبات و غلات کامل، یکی دیگر از منابع غنی پروتئین مرغ و تخممرغ است. مطالعات نشان دادهاند که داشتن یک رژیم غذایی حاوی پروتئینهای با کیفیت بالا، مانند پروتئین موجود در مرغ و تخممرغ، میتواند از طریق ترمیم بافتهای آسیبدیده (عصبها یا عضلات)، هم به پیشگیری از ابتلا به کمردرد و هم به کاهش کمردرد ناشی از آسیبهای عضلانی یا مفصلی کمک کند. در مطالعهای که رابطه رژیم غذایی و کمردرد بررسی شد، افرادی که بیشتر به رژیمهای غنی از پروتئین پایبند بودند، کمتر به کمردرد مزمن دچار شدهاند.
لبنیات
لبنیات بهویژه شیر، علاوه بر کلسیم یکی از منابع غنی در ویتامینهای گروه B است و یکی از ویتامینهای مؤثر و ضروری برای ترمیم بافتهای آسیبدیده، ویتامین B12 است. پژوهشها نشان دادهاند که استفاده از ویتامین B12 در درمان کمردردهای ناشی از فشردگی یا آسیب عصب سیاتیک یا آسیب بافت عضلات، در بهبود عملکرد حرکتی و کاهش درد و التهاب بیماران مؤثر بوده است. این نوع کمردردها معمولا در ناحیه پایین کمر بیشتر بروز پیدا میکنند.
تزریق ویتامین B
تزریق ویتامین B یا مصرف منظم قرص مکملB12 آن زیرنظر پزشک یک روش درمانی مکمل در تسکین درد و بهبود عملکرد حرکتی در کمردرد محسوب میشود که به دلیل نداشتن عوارض، برای درمان کمردردهای خفیف تا متوسط مورداستفاده قرار میگیرد.
اگر به لاکتوز موجود در شیر حساسیت دارید، بهتر است از مصرف شیر پرهیز کنید. این حساسیت باعث میشود مصرف لبنیات نهتنها به کاهش کمردرد کمکی نکند، بلکه باعث افزایش التهاب موجود در بدن و تشدید درد شود.
آووکادو و دانه سویا
تحقیقات نشان دادهاند که مصرف آووکادو و دانه سویا میتواند در کاهش کمردرد ناشی از آرتروز و مشکلات مفصلی مؤثر باشد. این ترکیبها خواص ضدالتهابی دارند که به کاهش درد و بهبود حرکت مفاصل در کمردردهای مفصلی کمک میکند.
مکمل آووکادو و سویا
استفاده از مکمل آووکادو و دانه سویا که ترکیبی از روغن هر دو گیاه است، در مقایسه با مصرف خوراکی آووکادو و سویا مؤثرتر است. این ترکیب گیاهی با مهار آنزیمهای تجزیهکننده غضروف و کاهش مولکولهای التهابی، به کاهش التهاب، ترمیم و محافظت از غضروفها کمک میکند و درنتیجه باعث بهبود عملکرد مفاصل ستون فقرات و کمر میشود.
میوهها و سبزیجات تیره رنگ
میوهها و سبزیجات تیرهرنگ مانند کلمها، هویج، چغندر و انواع توتها سرشار از آنتیاکسیدان هستند و به همین دلیل در بلندمدت میتوانند در کاهش التهاب مفید باشند. درحال حاضر پژوهشهای زیادی درباره میزان تأثیرگذاری مصرف میوهها و سبزیجات تیرهرنگ بر کاهش کمردرد در دسترس نیستند؛ اما بعضی از موسسات آکادمیک، مصرف این مواد غذایی را از این جهت که به کاهش التهاب و ترمیم بافتهای آسیبدیده کمک میکنند، در کاهش کمردردهای ناشی از التهاب (مفصلی و عصبی) هم مفید میدانند.
موز
موز یک میوه غنی از پتاسیم (حدود ۴۲۲ میلیگرم در هر موز)، منیزیم، فیبر، ویتامینهای B و C و آنتیاکسیدانها است. علاوه بر اهمیت ویتامین B و آنتیاکسیدانها، ماده معدنی پتاسیم نقش مهمی در کاهش التهاب و تقویت استخوانها دارد (منبع).
تحقیقات نشان دادهاند که پتاسیم میتواند به کاهش درد و التهاب ناشی از آرتروز و سایر دردهای مفصلی کمک کند؛ زیرا باعث تنظیم تعادل مایعات بدن، کاهش فشار خون و بهبود عملکرد اعصاب و ماهیچهها میشود. بنابراین مصرف روزانه موز یا مصرف مکمل پتاسیم زیرنظر پزشک میتواند در بهبود کمردرد ناشی از التهاب مفاصل مؤثر باشد.
مواد غذایی که کمر درد را تشدید میکنند
گاهی پرهیز از بعضی از مواد غذایی ممکن است بیشتر از خوردن بعضی از مواد غذایی خاص به کاهش کمر درد کمک کند. مطالعات نشان دادهاند که رژیم غذایی پر کالری (شامل غلات تصفیهشده، قند و شیرینیها، نوشابههای گازدار و گوشتهای فراوریشده) احتمال تشدید کمردردهای خفیف و ابتلا به کمردرد مزمن را تا ۱۵٪ افزایش میدهد و علت اصلی آن افزایش التهاب در بدن است.
غذاهای فراوریشده و فستفود
غذاهای فراوریشده مانند سوسیس، کالباس، ناگت، همبرگرهای صنعتی و فستفودهایی مثل پیتزا و سیبزمینی سرخکرده، حاوی چربیهای ترانس، نمک زیاد و افزودنیهای شیمیایی هستند. این ترکیبات باعث افزایش نشانگرهای التهابی در بدن میشوند. استفاده مداوم از این مواد غذایی احتمال تشدید کمردردهای التهاب و عضلانی را بالا میبرد.
گوشت قرمز
گوشت قرمز، بهویژه انواع چرب و فراوریشده آن مقدار زیادی چربی اشباع و اسیدهای چرب امگا ۶ دارد که میتوانند باعث افزایش التهاب در بدن شوند. مصرف بیش از حد گوشت قرمز با افزایش سطح CRP و اینترلوکین-۶ (IL-6) در خون همراه است که مستقیماً به افزایش کمردرد کمک میکند. مصرف متعادل گوشت قرمز بدون چربی (حدود ۲-۳ وعده در هفته) مشکلی ایجاد نمیکند؛ اما مصرف زیاد آن (بیش از ۵ وعده در هفته) میتواند باعث تشدید التهاب و افزایش دردهای مفصلی و عضلانی شود.
شکر و نوشیدنیهای دارای شیرینکننده
تحقیقات نشان میدهند که مصرف شکر اضافه تا حدود ۵۰ درصد میتواند باعث افزایش کمر درد در افراد شود. به همین دلیل نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابه، آبمیوههای صنعتی، چای شیرین و قهوههای طعمدار، باعث افزایش التهاب در بدن میشود. علاوه بر این، شکر زیاد میتواند باعث ضعف عضلانی و افزایش وزن شود که هر دو باعث افزایش فشار روی ستون فقرات و کمردرد میشوند.
علاوه بر مواد غذایی بالا که بهتر است تا حد زیادی از برنامه غذایی حذف شوند، توصیه میشود مصرف بعضی از مواد غذایی مانند غلات تصفیهشده، نوشیدنیهای الکلی یا کافئیندار هم تا حد ممکن کاهش پیدا کند. این مواد غذایی هم التهاب عمومی بدن را افزایش و جذب کلسیم را کاهش میدهد و از این جهت بهتر است به میزان بالا مصرف نشود.
سؤالات متداول
برای کمر درد چه قرصی بخوریم؟
برای کمر دردهای عمومی معمولاً از مسکنها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن یا دیکلوفناک استفاده میشود که درد و التهاب را کاهش میدهند؛ البته انتخاب دقیق و مؤثر قرص کمردرد به شدت، علت و علائم همراه با درد کمر بستگی دارد و بهتر است پیش از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
کدام غذاهای گرم برای کمر درد مفید هستند؟
خوراک ماهیهای چرب مثل سالمون که دارای اسیدهای چرب امگا-۳ هستند و همچنین غذاهایی مانند سوپهای حاوی زنجبیل، خوراکهای حاوی زردچوبه میتوانند به کاهش التهاب و درد در کمردرد کمک میکنند.
کدام قرص برای کمر درد شدید تجویز میشود؟
نوع قرص به علت اصلی و شدت کمردرد بستگی دارد؛ اگر کمر درد شدید اما مبهم باشد ناپروکسن، اگر با گرفتگی عضلات همراه باشد متوکاربامول یا باکلوفن تجویز میشود، اگر درد به علت سیاتیک یا فتق دیسک ایجاد شده باشد قرصها ضدتشنج مانند گاباپنتین.
چه دمنوشی برای کمر درد مفید است؟
دمنوشهایی مانند زنجبیل، بابونه، نعناع و زردچوبه میتوانند با خاصیت ضد التهابی و تسکیندهندگی خود به کاهش درد و التهاب در ناحیه کمر کمک کنند. این دمنوشها علاوه بر تسکین درد، به آرامش بدن هم کمک میکنند. البته برای کمردردهای شدید، استفاده از دمنوشها چندان مؤثر نیست.
آیا قرص موبیک برای کمر درد خوبی است؟
موبیک (مِلوکسی کامپید) یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) است که برای تسکین درد و التهاب ناشی از بیماریهای مفصلی یا عضلانی مانند کمر درد استفاده میشود. این دارو معمولاً برای دردهای مزمن و التهابی مفاصل و عضلات مؤثر است.
بهترین قرص ویتامین برای کمر درد چیست؟
قرص مکمل آووکادو و سویا، یکی از قرصهای ویتامین مؤثر در کاهش کمردرد است. علاوه بر آن، مصرف روزانه قرصهای ویتامین D، ویتامین B12 و کلسیم (با مشورت پزشک) میتوانند به تقویت استخوانها و عضلات کمک کنند.
آیا ویتامین ب ۱ ۳۰۰ برای کمر درد خوب است؟
ویتامین B1 (تیامین) معمولاً برای بهبود عملکرد اعصاب استفاده میشود و در برخی موارد میتواند به کاهش دردهای عصبی کمر کمک کند؛ اما برای کمر درد معمولی، استفاده از ترکیبهای ویتامین B کمپلکس که شامل B1، B6 و B12 است مؤثرتر خواهد بود.