پای پرانتزی عارضه‌ای شایع است که در آن فاصله بین زانوها بیشتر از حد طبیعی است و به شکل خمیده دیده میشود. در کودکان زیر ۱۸ ماه این عارضه میتواند طبیعی و بخشی از فرآیند رشد باشد، اما اگر فاصله بین زانوها بیش از ۳ سانتیمتر باشد، کودک باید توسط پزشک معاینه شود. در بزرگسالان نیز، اگر زانوی پرانتزی درمان نشود باعث درد، ساییدگی غضروف یا ناپایداری مفصل میشود. درمان با توجه به سن، شدت و علت انحراف متفاوت است و شامل روش‌هایی مانند کفی طبی، بریس، فیزیوتراپی، دارو و در موارد شدید جراحی میشود. عدم درمان میتواند منجر به مشکلات مفصلی، آرتروز، مشکلات حرکتی، مشکلات اسکلتی-عضلانی، مشکلات ظاهری و مشکلات روحی شود.
پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی یا ژنوواروم (Genu Varum) به عارضه‌ای گفته میشود که در آن فاصله‌ی قابل توجهی بین زانوها در حالت ایستاده با مچ پاهای جفت‌شده وجود دارد. در حالت طبیعی، این فاصله بسیار کم است یا به طور کلی مشاهده نمیشود. هنگامی که کودک مبتلا به این عارضه با پاهای به هم چسبیده می‌ایستد، زانوهای او به هم برخورد نمی‌کنند و به شکل خمیده دیده می‌شوند.
این انحراف در هنگام راهرفتن بیشتر قابل مشاهده است. در برخی موارد در افرادی که دچار زانوی پرانتزی هستند، چرخش پنجه به داخل یا به اصطلاح پای کبوتری نیز دیده میشود. پای پرانتزی معمولاً باعث درد نمیشود و بر توانایی کودک برای روی شکم سینه‌خیز رفتن، راهرفتن یا دویدن تأثیری نمی‌گذارد. با این حال، در بزرگسالانی که پای پرانتزی درمان‌نشده دارند، درد در ناحیه غضروف و مفصل دیده میشود.
روند طبیعی رشد پای کودکان چگونه است؟
مفصل زانو از دو استخوان اصلی به نام‌های استخوان ران (فمور) و استخوان ساق پا (تیبیا) تشکیل شده است. رشد این دو استخوان در طی هفت سال اول زندگی یک روند قابل پیش‌بینی را طی می‌کند که به طور خلاصه به شرح زیر است:
- زمان تولد: در بدو تولد، نوزادان به طور طبیعی کمی پای پرانتزی دارند.
- شروع ایستادن و راه رفتن: با شروع ایستادن و راه رفتن کودک، میزان پرانتزی بودن پا اغلب افزایش می‌یابد. پای کودکانی که زودتر راه رفتن را آغاز می‌کنند، ممکن است خمیدگی بیشتری داشته باشد.
- ۱۸ تا ۲۴ ماهگی: هم‌زمان با رشد کودک، عضلات و رباط‌های پا نیز قوی‌تر می‌شوند و خمیدگی کاهش می‌یابد. در حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی، پاها نباید پرانتزی باشند.
- از ۲۴ ماهگی تا ۴ سالگی: در این مرحله، پاهای کودک ضربدری می‌شوند و زانوها به داخل متمایل شده و مچ پاها از هم فاصله می‌گیرند.
- از ۴ سالگی تا ۷ سالگی: در این مرحله از رشد، شکل ضربدری پاها رفته‌رفته کاهش می‌یابد.
- بعد از ۷ سالگی: در حالت عادی، در سن ۷ سالگی زانوها شکل طبیعی به خود می‌گیرند و در این زمان پاها نباید به شکل ضربدری یا پرانتزی دیده شوند.
شدت پای پرانتزی
شدت پای پرانتزی را می‌توان با اندازه‌گیری فاصله بین دو زانو در حالی که پاها صاف و مچ‌ها به هم چسبیده هستند، تعیین کرد (منبع):
- پای پرانتزی خفیف: فاصله بین دو طرف داخلی زانو کمتر از ۲.۵ سانتیمتر است.
- پای پرانتزی متوسط: فاصله بین دو طرف داخلی بین زانو ۲.۵ تا ۵ سانتیمتر است.
- پای پرانتزی شدید: فاصله بین دو طرف داخلی زانو بیشتر از ۵ سانتیمتر است.
چه زمانی باید برای درمان پای پرانتزی اقدام کرد؟
بهترین زمان برای درمان پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان متفاوت است. در ادامه به بررسی زمان مناسب برای درمان در هر گروه سنی می‌پردازیم:
کودکان
- زیر ۱۸ ماه: در اکثر موارد، زانو پرانتزی در این سن طبیعی است و با رشد کودک به طور خودبه‌خود برطرف میشود.
- ۱۸ ماه تا ۳ سال: اگر انحراف زانو در این سنین بیش از ۳ سانتیمتر باشد، باید توسط پزشک معاینه شود.
- ۳ تا ۱۲ سال: در صورت پرانتزی بودن پاها در این سنین، پزشک با در نظر گرفتن شدت انحراف، سابقه خانوادگی و مشکلات اسکلتی-عضلانی، تصمیم به طرح درمان مناسب می‌گیرد.
بزرگسالان
- درد و مشکلات مفصلی: اگر زانوی پرانتزی باعث درد زانو، مچ پا یا لگن، ساییدگی غضروف یا ناپایداری مفصل گردد، باید به پزشک مراجعه شود.
- مشکلات ظاهری: برخی افراد ممکن است به دلیل ظاهر نامناسب پاهای خود و پرانتزی بودن آن‌ها، تمایل به درمان داشته باشند.
به طور کلی درمان پای پرانتزی در سنین پایین آسان‌تر است و احتمال موفقیت آن بیشتر است. همچنین در صورت مشاهده علائم زیر در فرزند خود، حتماً پزشک خود را در جریان بگذارید:
- انحراف زانو بیش از حد معمول
- عدم تقارن در انحراف زانوها
- درد در زانوها، مچ پا یا لگن
- مشکل در راهرفتن یا دویدن
- خستگی زودرس هنگام راهرفتن یا دویدن
عوارض عدم درمان پای پرانتزی
اقدام به موقع برای درمان پای پرانتزی میتواند از بروز عوارض بلندمدت مانند درد مفاصل، ساییدگی غضروف و مشکلات اسکلتی-عضلانی جلوگیری کند. در صورت عدم درمان، این عارضه میتواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات شود. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر می‌شوند:
- درد مزمن: فشار غیرطبیعی که بر مفاصل و عضلات وارد میشود، میتواند منجر به درد مداوم در زانوها، مچ پا، لگن و حتی کمر شود.
- آرتروز: ساییدگی و تخریب زودرس غضروف زانو، میتواند به آرتروز، درد، تورم و محدودیت حرکتی در زانو منجر شود.
- ناتوانی و مشکلات حرکتی: در موارد شدید، زانوی پرانتزی میتواند باعث لنگیدن، عدم تعادل و مشکل در راهرفتن (مانند راهرفتن اردکی) شود.
- مشکلات اسکلتی-عضلانی: انحراف ستون فقرات، درد کمر و مشکلات مفصلی در سایر قسمت‌های بدن، از دیگر عوارض عدم درمان پای پرانتزی هستند.
- مشکلات ظاهری: زانوی پرانتزی میتواند باعث غیرطبیعی شدن ظاهر پاها شود که میتواند برای فرد ناخوشایند باشد.
- مشکلات روحی: در کودکان و نوجوانان، زانوی پرانتزی میتواند اعتماد به نفس آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد.
فرآیند درمان پای پرانتزی پس از مراجعه به کلینیک امید
اگر با دیدن نحوه راهرفتن و ظاهر پاهای فرزند خود احتمال می‌دهید که به زانوی پرانتزی دچار شده باشد و نگران سلامت پاها و راهرفتن کودک خود شده‌اید، بهتر است برای معاینه و ارزیابی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
روند درمان پای پرانتزی در کلینیک توان‌بخشی امید از معاینات دقیق و تشخیص‌های تخصصی آغاز میشود و با ارائه مشاوره‌های جامع به کودک و والدین او ادامه پیدا می‌کند. در نهایت روش‌های درمانی تخصصی برای هر فرد تجویز خواهد شد.
معاینه و تشخیص شدت پای پرانتزی
دچار شدن کودک به هرگونه ناهنجاری در پا، نیازمند مراجعه به پزشک و انجام معاینات تشخیصی است. در ادامه فرآیند معاینه اولیه پس از مراجعه به پزشک را شرح می‌دهیم:
- بررسی قد و وزن: اندازه‌گیری قد و وزن کودک، میتواند سرنخ‌هایی از مشکلات احتمالی زمینه‌ای مرتبط با ناهنجاری اندام تحتانی را در اختیار پزشک قرار دهد.
- معاینه دقیق پای مراجعه‌کننده: پزشک زانوهای کودک را در حالت صاف و در هنگام راهرفتن و همچنین وضعیت انحراف زانوها را به‌دقت بررسی می‌کند. همچنین میزان چرخش روبه‌داخل مچ پا و فاصله بین دو استخوان ران را نیز اندازه‌گیری می‌کند.
- بررسی زاویه Q:
نشانه مهم پای پرانتزی در معاینه پای کودک، بررسی زاویه Q است که معیاری برای ارزیابی وضعیت زانو قلمداد میشود. زاویه Q، زاویه‌ای است که در محل تلاقی دو مفصل زانو تشکیل میشود. این زاویه برای تشخیص ناهنجاری‌هایی مانند پای پرانتزی و همچنین ارزیابی اثربخشی درمان استفاده میشود.
در حالت عادی زاویه Q در محدوده ۱۵ تا ۲۵ درجه برای زنان و ۱۰ تا ۲۰ درجه برای مردان قرار دارد. در حالی که، در افراد دارای پای پرانتزی زاویه Q کمتر از حد نرمال (یعنی کمتر از ۱۰ درجه) است.
- سایر معاینه‌ها: ارزیابی طول و تقارن پا و مچ پا اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت کودک به پزشک ارائه میدهد. وجود علائمی مانند درد، لنگیدن، گیر کردن پا هنگام راهرفتن، زمین خوردن یا چرخش روبه‌داخل بیش از حد پا نیز می‌توانند نشانه‌هایی از یک مشکل جدی باشند.
- بررسی نحوه راهرفتن: مشاهده نحوه راهرفتن کودک، زاویه قرارگیری پا هنگام قدم برداشتن، زاویه حرکت کشکک زانو و وجود حرکت جانبی غیرطبیعی (Lateral Thrust)، اطلاعات ارزشمندی را در مورد عملکرد پای کودک در اختیار پزشک قرار میدهد.
- تصویربرداری: در برخی موارد، پزشک ممکن است برای بررسی دقیق‌تر وضعیت استخوانها و مفاصل، درخواست تصویربرداری کند. تصویربرداری می‌توانند اطلاعات بیشتری درباره عارضه مانند میزان انحراف استخوان، وجود ناهنجاریهای مادرزادی یا سایر مشکلات اسکلتی-عضلانی را ارائه دهند.
اگر به پای پرانتزی کودک خود مشکوک شده‌اید و امکان مراجعه حضوری به متخصصین کلینیک امید را ندارید، برای دریافت مشاوره رایگان در واتساپ با شماره ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ در ارتباط باشید و تصاویری از وضعیت پای کودک ارسال کنید.
بررسی سابقه پزشکی و علت بروز پای پرانتزی
هنگام بررسی پای پرانتزی در کودکان، توجه به برخی موارد از جمله سابقه پزشکی آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد:
- الگوی رشد و نمو: پزشک در ابتدا با توجه به سن کودک اقدام به درمان می‌کند. اگر در دوران نوزادی پاها پرانتزی دیده شوند، ممکن است پزشک فقط بر رشد کودک نظارت کند و درمان خاصی را آغاز نکند.
- روند پیشرفت عارضه: در حالت طبیعی، هم‌زمان با رشد کودک، میزان پرانتزی بودن زانو به تدریج کم میشود. اما در صورت وجود عارضه‌های جانبی این میزان افزایش خواهد یافت.
- سابقه خانوادگی: دچار شدن والدین یا خواهر و برادر کودک به انحرافات مشابه، کوتاهی قد، نرمی استخوان یا ناهنجاریهای مادرزادی در خانواده باید بررسی شوند.
- سابقه درمان: اگر کودک تحت درمان قبلی قرار گرفته است، نوع درمان و میزان بهبودی ناشی از آن بررسی میشود.
- عوامل خطر برای نرمی استخوان: کمبود دریافت کلسیم و ویتامین D و همچنین میزان نور خورشید دریافتی کودک، میتواند در بروز نرمی استخوان و در نتیجه پای پرانتزی تأثیرگذار باشد.
- سابقه عفونت، ضربه یا شکستگی: عفونت، ضربه یا شکستگی قبلی میتواند باعث اختلال در رشد طبیعی استخوانها شده و در نتیجه منجر به زانوی پرانتزی شود.
پس از بررسی سوابق پزشکی نوبت به تشخیص علت بروز زانو پرانتزی می‌رسد. شایع‌ترین عارضه‌هایی که باعث بروز پای پرانتزی در کودکان می‌شوند، شامل موارد زیر می‌شوند:
نرمی استخوان یا راشیتیسم
نرمی استخوان یا راشیتیسم (Rickets) یک اختلال استخوانی است که به دلیل کمبود مواد معدنی به خصوص ویتامین دی و کلسیم در استخوانها، ایجاد میشود. افراد مبتلا به راشیتیسم معمولاً دچار انحرافات غیرطبیعی دوطرفه و متقارن در استخوان‌های ران و ساق پا می‌شوند.
بیماری بلانت (Blount)
رادیوگرافی بیمار مبتلا به بیماری بلانت
بیماری بلانت یک نوع ناهنجاری است که به دلیل اختلال در رشد طبیعی استخوان ساق پا ایجاد میشود. این اختلال میتواند باعث انحراف شدید پا به سمت داخل و اختلاف طول پاها شود.
دو نوع بیماری بلانت وجود دارد:
- بیماری بلانت نوزادی: معمولاً قبل از چهار سالگی تشخیص داده میشود و باید از پای پرانتزی متمایز شود. این بیماری معمولاً دوطرفه (در ۸۰ درصد موارد) است و به طور معمول بعد از شروع راه رفتن کودک بدتر میشود.
- بیماری بلانت نوجوانی: در اواخر دوران کودکی تشخیص داده میشود و ممکن است در یک یا در هر دو پا مشاهده شود.
در کودکان مبتلا به بیماری بلانت:
- پاها قرینه نیستند و زاویه غیرطبیعی دارند.
- قسمت بالایی استخوان ساق پا دچار خمیدگی شده است.
- هنگام ایستادن، پاها به سمت بیرون خم می‌شوند.
مشاهده این موارد در معاینات فیزیکی کودکان مبتلا به بیماری بلانت اهمیت دارند.
دیسپلازی اسکلتی
دیسپلازی اسکلتی به گروهی از اختلالات ژنتیکی گفته میشود که بر رشد و تکامل استخوانها و غضروف‌ها تأثیر می‌گذارند. این اختلالات می‌توانند باعث کوتاهی قد، ناهنجاریهای اسکلتی، مشکلات مفصلی و سایر ناتوانی‌ها شوند.
دیسپلازی‌های اسکلتی (مانند آکندروپلازی، سودوآکندروپلازی، متافیزیال کندرودستروپلازی) یکی دیگر از علل ایجاد زانوی پرانتزی دوطرفه و متقارن است. علائم و نشانه‌های دیگر دیسپلازی اسکلتی ممکن است شامل کوتاهی قد و ویژگی‌های فیزیکی خاص باشد.
رشد نامتقارن
در حالت عادی، استخوان‌های ران و درشت نی در هر دو پا، به طور متقارن رشد می‌کنند و زانوها را در یک راستا نگه می‌دارند. اما در برخی از کودکان، این استخوانها به طور مساوی رشد نمی‌کنند که به آن رشد نامتقارن می‌گویند. این عدم تقارن میتواند به دو صورت رخ دهد:
- توقف رشد: اگر رشد قسمت انتهایی استخوان ران یا قسمت بالایی استخوان درشت نی در یک پا متوقف شود.
- رشد بیش از حد: اگر قسمت انتهایی استخوان ران یا قسمت بالایی استخوان درشت نی در یک پا بیش از حد رشد کند.
هر دو مورد می‌توانند باعث انحراف زانو به سمت بیرون شوند. همچنین از جمله عوامل ایجاد کننده رشد نامتقارن می‌توان به عفونت استخوان، شکستگی استخوان و تومورهای استخوانی اشاره کرد.
درمان پای پرانتزی در کودکان
درمان پای پرانتزی در کودکان به سن، شدت ناهنجاری و علت آن بستگی دارد. در موارد خفیف، خصوصاً اگر کودک سن بسیار پایینی داشته باشد، پای پرانتزی ممکن است با رشد طبیعی کودک برطرف شود. بنابراین نیاز است پزشک هر ۶ ماه یک‌بار بر روند درمان نظارت کند.
در موارد دیگر، روش‌های مختلفی برای درمان پای پرانتزی وجود دارد. اگر چاقی یا اضافه وزن باعث پرانتزی شدن زانو شده باشد، کاهش وزن میتواند به بهبود آن کمک کند. همچنین در صورت وجود نرمی استخوان یا بیماری‌های متابولیک خاص، درمان بیماری زمینه‌ای میتواند به بهبود زانوی پرانتزی کمک کند.
فیزیوتراپی و همچنین استفاده از بریس یا زانوبند نیز میتواند برای پای پرانتزی متوسط مفید باشد. در موارد شدید زانوی پرانتزی و زمانی که هیچ‌کدام از درمان‌های غیرجراحی نتیجه‌بخش نبوده‌اند، ممکن است به جراحی نیاز باشد. انتخاب بهترین روش درمان به تشخیص و نظر پزشک بستگی دارد.
| روش درمان | در چه شرایطی انجام میشود | تأثیرگذاری روش درمانی |
|---|---|---|
نظارت | در کمتر از دوسالگی | بسته به سن و شدت پای پرانتزی |
کاهش وزن | پای پرانتزی ناشی از چاقی | بسته به میزان کاهش وزن |
| دارو درمانی | وجود بیماری‌های زمینه‌ای مثل راشیتیسم | بسته به نوع بیماری |
بریس | شدت متوسط، کودکان بزرگ‌تر از ۳ سال | بسته به سن و شدت |
| کفی طبی | شدت متوسط | بسته به سن و شدت |
فیزیوتراپی | در کنار سایر روش‌های درمانی به عنوان درمان تکمیلی | بسته به شدت |
| جراحی | شدت زیاد، عدم پاسخ به سایر روش‌ها، بروز درد و مشکلات مفصلی | بسته به نوع جراحی |
نظارت
در طول روند درمان، پزشک معاینات فیزیکی را به طور منظم انجام میدهد تا انحراف زانو را اندازه‌گیری کند و تغییرات آن را در طول درمان بررسی کند. معاینات فیزیکی شامل بررسی مواردی از قبیل میزان انحراف زانو، وضعیت هم‌ترازی استخوان‌های ران و ساق پا، قدرت عضلات و انعطاف‌پذیری مفاصل است.
پزشک با توجه به نتایج معاینات، تصویربرداری و آزمایشات، برنامه درمانی مناسب را برای شما تجویز می‌کند. پای پرانتزی خفیف در سن کمتر از ۳ سال و در صورت عدم وجود علائم دیگر، ممکن است به طور خودبه‌خود برطرف شود.
کاهش وزن
وزن اضافی فشار زیادی بر مفاصل زانو وارد می‌کند و میتواند باعث پای پرانتزی شود. در صورت چاقی یا اضافه وزن کودک در زمان راهرفتن ممکن است پاهای او به شکل پرانتزی دیده شوند. کاهش وزن میتواند به کاهش فشار روی زانوها و بهبود هم‌ترازی پاها کمک کند. درصد موفقیت این روش به میزان کاهش وزن بستگی دارد.
کاهش وزن در کودکان میتواند به طور کامل زانوی پرانتزی را در موارد خفیف تا متوسط درمان کند. در موارد شدیدتر، ممکن است به روش‌های درمانی دیگری مانند فیزیوتراپی یا بستن بریس نیاز باشد.
دارو درمانی
در برخی موارد، اگر کمبود ویتامین دی و کلسیم، نرمی استخوان یا بیماری‌های متابولیک خاص وجود داشته باشد، درمان بیماری زمینه‌ای میتواند به بهبود پای پرانتزی ناشی از آن بیماری کمک کند. درصد موفقیت این روش بستگی به نوع و شدت بیماری زمینه‌ای دارد، اما معمولاً با درمان علت زمینه‌ای می‌توان انتظار بهبود وضعیت پای پرانتزی را داشت.
بریس یا زانوبند
بستن بریس یا زانوبند میتواند برای درمان پای پرانتزی خفیف تا متوسط در کودکان بزرگ‌تر از ۳ سال مفید باشد. این روش در صورتی استفاده میشود که ناهنجاری با نظارت و کاهش وزن بهبود نیافته باشد. بریس به صاف نگه داشتن پاها و کند کردن یا متوقف کردن پیشرفت ناهنجاری کمک می‌کند.
چندین نوع بریس رایج برای درمان پای پرانتزی وجود دارند:
- بریس‌های Kafo: این نوع بریس از زانو تا مچ پا را می‌پوشاند و برای صاف نگه داشتن پا در طول روز استفاده میشود.
- زانوبند ثابت کننده یا ایموبلایزر: علاوه بر زانو، ران و ساق پا را نیز پوشش میدهد و برای محدود کردن حرکت مفصل زانو و ثبات آن استفاده میشود.
کفی طبی
در صورت عدم پاسخ به نظارت یا کاهش وزن، کفی طبی میتواند به بهبود هم‌ترازی پاها و کاهش فشار روی زانوها کمک کند. کفی‌های طبی سفارشی معمولاً مؤثرتر از کفی‌های آماده هستند.
دو نوع کفی طبی برای پای پرانتزی وجود دارد:
- کفی‌های طبی ارتوپدیک: این نوع کفی با تجویز پزشک و توسط متخصص ارتز ساخته میشود و به طور خاص برای اصلاح ناهنجاریهای پا طراحی شده است.
- کفی‌های طبی بدون نسخه: این نوع کفی، بدون نسخه در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های لوازم پزشکی موجود است و ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد.
فیزیوتراپی
در پای پرانتزی خفیف تا متوسط، فیزیوتراپی میتواند یک روش درمانی بسیار مؤثر برای تقویت عضلات، کاهش فشار بر زانوها و هم‌ترازی پاها باشد. پزشک توان‌بخش با والدین همکاری می‌کند تا یک برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده را برای تقویت عضلات ضعیف، کشش عضلات سفت و بهبود تراز و ثبات کلی بدن طراحی کند.
دو رویکرد کلی برای فیزیوتراپی کودکان دارای زانوی پرانتزی وجود دارد:
- تقویت عضلات ضعیف
عضلات ضعیف در کودکان مبتلا به پای پرانتزی عمدتاً مربوط به ناحیه لگن هستند. این عضلات مسئول کشیدن پا به بیرون و حفظ تراز صحیح زانوها هستند. به طور معمول، برای رفع ضعف عضلانی در کودکان دارای زانوی پرانتزی، به جای تمرینات کششی، تمرینات تقویت کننده توصیه میشود.
- افزایش انعطاف‌پذیری عضلات منقبض‌شده
علاوه بر تقویت عضلات ضعیف، کشش عضلات منقبض‌شده که ممکن است در ایجاد پای پرانتزی نقش داشته باشند نیز مهم است.
این عضلات، پا را به سمت داخل می‌کشند و باعث ایجاد ظاهر پاهای پرانتزی در کودکان می‌شوند. کشش این عضلات میتواند به بهبود انعطاف‌پذیری، کاهش سفتی عضلانی و بهبود تراز زانوها کمک کند.
ورزش و حرکات اصلاحی برای کودکان دارای پای پرانتزی
حرکات اصلاحی ورزشی در کودکان می‌توانند با تقویت عضلات ضعیف و کشش عضلات منقبض شده، به اصلاح یا درمان پای پرانتزی کمک کنند. این حرکات با ایجاد تعادل و تناسب در عضلات اطراف زانو، به تدریج پای کودک را به حالت طبیعی خود باز می‌گردانند. برای کودکان، حرکات اصلاحی پای پرانتزی باید با احتیاط زیادی انجام شوند، زیرا در این سن، عضلات و مفاصل کودک هنوز در حال رشد هستند.
در ادامه چند حرکت اصلاحی مخصوص کودکان با زانوی پرانتزی را آموزش خواهیم داد:
۱. حرکت پل ساده
کودک را به پشت روی زمین قرار دهید. زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین قرار دهید، به طوری که پاشنه پاها به باسن نزدیک باشد. دست‌ها را در کنار کودک قرار دهید. با تشویق و راهنمایی، از کودک بخواهید با فشار عضلات ران، باسن را از زمین بلند کند تا بدن او از زانو تا شانه یک خط مستقیم را تشکیل دهد. کودک چند ثانیه در این حالت باقی بماند، سپس به آرامی باسن را به زمین برگرداند.
۲. حرکت پل چهار دست و پا
کودک را روی چهار دست و پا قرار دهید، به طوری که زانوها و دست‌ها به اندازه عرض شانه از هم فاصله داشته باشند. عضلات شکم کودک را ماساژ دهید و او را تشویق به انقباض عضلات شکم کنید. با تشویق و راهنمایی، از کودک بخواهید باسن را به سمت بالا فشار دهد تا بدن او از سر تا زانو یک خط مستقیم را تشکیل دهد. کودک چند ثانیه در این حالت باقی بماند، سپس به آرامی به حالت قبلی بازگردد.
۳. پلانک
کودک را در حالت پلانک قرار دهید، به طوری که ساعدها و انگشتان پاها روی زمین قرار داشته باشند. کودک را تشویق به انقباض عضلات شکم کنید و از او بخواهید باسن را به سمت بالا فشار دهد تا بدن او از سر تا پاشنه پا یک خط مستقیم را تشکیل دهد. چند ثانیه در این حالت بمانید، سپس به آرامی باسن را به زمین بازگردانید.
هنگام ورزش کودک این نکات را به خاطر بسپارید:
- عضلات شانه و کمر کودک را صاف نگه دارید.
- از خم شدن کمر یا قوس دادن به کمر کودک خودداری کنید.
- اگر کودک شما مبتدی است و بدن آماده‌ای ندارد، در هر سه حرکت می‌توانید با زانوهای خمیده شروع کنید و به تدریج زانوها را صاف کنید تا به مفاصل کودک فشاری وارد نشود.
جراحی
اگرچه اکثریت موارد پای پرانتزی در کودکان با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شوند، اما در برخی موارد شدید زانوی پرانتزی که با بروز درد و عارضه‌های مفصلی همراه است، در صورت عدم پاسخ به سایر روش‌های درمانی ممکن است نیاز به مداخله جراحی باشد.
جراحی پای پرانتزی در کودکان ۳ نوع دارند:
۱. جراحی هدایت رشد
جراحی هدایت رشد شامل قرار دادن یک صفحه فلزی روی استخوان در حال رشد برای هدایت رشد استخوان به سمت صحیح است. این روش برای کودکان زیر ۱۰ سال که صفحات رشد آن‌ها هنوز باز است، مناسب است.
شرایط انجام جراحی:
- پای پرانتزی متوسط تا شدید
- سن زیر ۱۰ سال
- صفحات رشد باز
۲. جراحی استئوتومی
جراحی استئوتومی شامل بریدن و صاف کردن استخوان ران یا ساق پا برای اصلاح ناهنجاری است. این روش رایج‌ترین نوع جراحی برای درمان پای پرانتزی شدید در کودکان است.
جراحی استئوتومی مشتمل بر ۲ نوع استئوتومی تیبیا (شامل بریدن و صاف کردن استخوان ساق پا) و استئوتومی فمور (شامل بریدن و صاف کردن استخوان ران) است.
شرایط انجام جراحی:
- پای پرانتزی شدید
- عدم پاسخ به سایر روش‌های درمانی
- وجود درد یا سایر عارضه‌های اسکلتی-عضلانی
۳. جراحی ثابت‌سازی خارجی یا اکسترنال فیکساتور
جراحی ثابت‌سازی خارجی شامل استفاده از پین‌های فلزی و میله‌ها برای صاف کردن تدریجی پاها در طول چند هفته است. این روش برای موارد پیچیده پای پرانتزی که نیاز به اصلاحات پیچیده‌تری دارند، مناسب است.
شرایط انجام جراحی:
- پای پرانتزی شدید
- ناهنجاریهای چندگانه و پیچیده پا
چه زمانی جراحی پای پرانتزی در کودکان لازم است؟
اگر شدت پای پرانتزی در محدوده خفیف باشد، معمولاً نیازی به جراحی نیست. همچنین در صورتی که شدت متوسط باشد، ممکن است با روش‌های غیرجراحی مانند بریس یا فیزیوتراپی درمان شود. اما در صورتی که شدت پای پرانتزی شدید باشد، جراحی معمولاً بهترین گزینه است.
به علاوه وجود علائم و مشکلاتی مانند درد در زانو، لگن یا مچ پا، لنگیدن یا مشکلات مفصلی در کنار عدم پاسخ‌دهی کودک به روش‌های غیرجراحی میتواند نشان دهنده ضرورت جراحی باشد.
در نظر گرفتن سن کودک نیز بسیار مهم است. برای کودکان زیر ۱۰ سال، جراحی هدایت رشد با صفحات رشد باز مناسب است، در حالی که برای کودکان بالای ۱۰ سال، جراحی استئوتومی مناسب است. در نهایت، تصمیم برای جراحی باید با توافق بین والدین، کودک و پزشک گرفته شود.
درمان پای پرانتزی در بزرگسالان
درمان پای پرانتزی در بزرگسالان به سن، شدت ناهنجاری و علت آن بستگی دارد. روش‌های درمانی برای این گروه سنی عمدتاً به کاهش درد و مدیریت بهتر عارضه منجر میشود. چرا که در بزرگسالان تنها راه قطعی درمان پای پرانتزی جراحی است و روش‌های بدون جراحی صرفاً برای پیشگیری از عوارض پای پرانتزی و کاهش علائم ناشی از آن است.
روش‌های درمانی شامل کاهش وزن، داروهای غیراستروئیدی برای کاهش درد و التهاب، بریس برای صاف نگه‌داشتن پاها، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات تحلیل‌رفته و در موارد شدید، جراحی است. انتخاب روش درمانی مناسب، به مشورت با پزشک معالج نیاز دارد.
| روش درمان | در چه شرایطی انجام میشود | تأثیرگذاری روش درمانی |
|---|---|---|
کاهش وزن | در صورت اضافه وزن | بسته به میزان کاهش وزن |
| دارو درمانی | در صورت بروز علائمی مانند درد و التهاب مفاصل | بسته به شدت علائم |
بریس | پای پرانتزی خفیف تا متوسط | ۳۰ تا ۳۵ درصد |
| کفی طبی | شدت خفیف، بروز علائمی مانند درد زانو یا مچ پا و ناهم‌ترازی پا | ۲۰ تا ۴۰ درصد |
فیزیوتراپی | در صورت بروز ضعف عضلانی و بروز علائمی مانند درد | ۵۰ تا ۷۰ درصد |
| جراحی | نوع شدید، عدم پاسخ به سایر روش‌ها، بروز سایر عارضه‌های مفصلی | بسته به نوع جراحی |
کاهش وزن
کاهش وزن میتواند به عنوان یک رویکرد مؤثر در مدیریت علائم و درد در افراد بزرگسال دارای زانو پرانتزی، به ویژه در موارد خفیف تا متوسط، مفید باشد. اضافه وزن فشار اضافی بر زانوها وارد می‌کند که میتواند علائم پای پرانتزی مانند درد، التهاب و آرتروز را تشدید کند. کاهش وزن در بزرگسالان دارای پای پرانتزی نتایج زیر را در پی خواهد داشت:
- هم‌ترازی پاها به طور طبیعی ارتقا می‌یابد و از انحراف زانوها به سمت داخل کاسته میشود.
- افزایش توان عضلانی به ثبات و ترازبندی مفاصل کمک خواهد کرد و از زانوها در برابر فشار و آسیب محافظت می‌کنند.
- با کاهش فشار و هم‌ترازی بهتر پاها، درد و التهاب زانوها و مفاصل دیگر نیز کاهش می‌یابد.
- کاهش وزن میتواند انعطاف‌پذیری مفاصل و عضلات را افزایش دهد و انجام حرکات ورزشی و فعالیت‌های روزمره را آسان‌تر کند.
توجه داشته باشید که کاهش وزن باید به تدریج و با روش‌های سالم مانند رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم انجام شود.
دارو درمانی
دارو درمانی میتواند در تسکین درد و التهاب ناشی از زانو پرانتزی در بزرگسالان مؤثر باشد. با این حال، این روش درمانی باید به طور موقت و در کنار سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی، بریس و کاهش وزن استفاده شود.
داروهای رایج مورد استفاده برای بهبود علائم ناشی از پای پرانتزی شامل موارد زیر است:
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی: مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند درد و التهاب زانوها و مفاصل دیگر را تسکین دهند.
- تزریق کورتیکواستروئید: در موارد شدید درد و التهاب، تزریق کورتیکواستروئید در زانو میتواند مفید باشد.
- داروهای کاهش علائم آرتروز: مانند گلوکزامین و کندرویتین می‌توانند در درمان آرتروز زانو که در اثر زانوی پرانتزی ایجاد شده است، مفید باشند.
به خاطر بسپارید که دارو درمانی باید تحت نظر پزشک انجام شود و مصرف خودسرانه داروها میتواند عوارض جانبی به دنبال داشته باشد. همچنین داروها فقط علائم را تسکین می‌دهند و درمان قطعی برای پای پرانتزی نیستند.
بریس یا زانوبند
استفاده از بریس میتواند برای پای پرانتزی خفیف تا متوسط که به کاهش وزن یا دارو درمانی پاسخ نمی‌دهند، مفید باشد. بریس با اعمال فشار به قسمت خارجی زانو، به تراز شدن استخوانها کمک می‌کند و از این طریق درد را کاهش میدهد.
مزیت دیگر بریس برای بزرگسالان دارای زانو پرانتزی اصلاح وضعیت زانو است؛ به این صورت که بریس به تدریج زانو را به سمت راستای طبیعی خود هدایت و از بدتر شدن ناهنجاری جلوگیری می‌کند. همچنین این وسیله با محدود کردن حرکات جانبی، ثبات زانو را افزایش میدهد و احتمال آسیب دیدگی را به حداقل می‌رساند.
برای بزرگسالان دارای زانو پرانتزی دو نوع بریس یا زانوبند وجود دارد:
- بریس‌های نرم: این نوع بریس‌ها از جنس پارچه یا نئوپرن هستند و به راحتی پوشیده می‌شوند. بریس‌های نرم برای درد خفیف تا متوسط مناسب هستند.
- بریس‌های سخت: این نوع بریس‌ها از جنس پلاستیک یا فلز هستند و می‌توانند زانو را در وضعیت ثابتی نگه دارند. بریس‌های سخت برای درد شدید یا ناهنجاریهای شدید زانو مناسب هستند.
کفی طبی
کفی‌های طبی می‌توانند برای زانوهای پرانتزی خفیف تا متوسط استفاده شوند. کفی طبی میتواند با قوس دادن به کف پا، انحراف زانو به سمت داخل را جبران کند و به تراز شدن استخوانها کمک کند. بعلاوه، با توزیع صحیح وزن بدن در کف پا، فشار وارده بر زانو را کاهش میدهد و از این طریق درد را کم می‌کند.
کفی طبی با حمایت از قوس پا، ثبات آن را افزایش و احتمال آسیب دیدگی را کاهش میدهد.
فیزیوتراپی
یک روش برای مدیریت علائم پاهای پرانتزی، فیزیوتراپی است. پای پرانتزی باعث خشکی و گرفتگی عضلات نزدیک کننده در قسمت داخلی ران و ضعیف شدن عضلات دور کننده در قسمت خارجی ران میشود.
فیزیوتراپی با تمرکز بر تقویت عضلات ضعیف دور کننده، شل کردن عضلات سفت نزدیک کننده و بهبود کلی تعادل و تراز پاها میتواند درد و ناراحتی ناشی از این عارضه را کاهش دهد.
تمرینات فیزیوتراپی برای پای پرانتزی بزرگسالان شامل تمرینات زیر می‌شوند:
- تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف زانو، به خصوص عضلات چهار سر ران و همسترینگ
- تمرینات کششی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات و مفاصل پاها
- تمرینات تعادلی برای بهبود تعادل و هم‌ترازی پاها
ورزش و حرکات اصلاحی برای بزرگسالان
افرادی که پای پرانتزی دارند همچنان می‌توانند ورزش کنند، اما برای جلوگیری از مشکلات زانو در آینده، بهتر است تمرینات ملایم و با شدت متوسط را انتخاب کنند.
هنگام ورزش کردن، برای گرفتن بهترین نتیجه سعی کنید پاها و زانوهای خود را در یک راستا نگه دارید. اگر در مراقبت از زانوهای خود و انجام صحیح حرکات برای پای پرانتزی استمرار داشته باشید، به تدریج می‌توانید فرم اندام تحتانی خود را بهبود بخشیده و قدرت باسن و پاهایتان را افزایش دهید.
در ادامه ۴ حرکت ورزشی برای تقویت پاهای پرانتزی را توضیح خواهیم داد.
۱. استفاده از غلتک فومی و لمس انگشتان پا
غلتک فومی یا یک جسم لبه‌دار را بین زانوهای خود قرار دهید و در حالی که سعی می‌کنید به سمت جلو خم شوید و انگشتان پایتان را لمس کنید. این حرکت عضلات داخلی ران را که به چرخش زانو به سمت داخل کمک می‌کنند، فعال می‌کند. این حرکت بسیار مؤثری برای بهبود علائم ناشی از پای پرانتزی است.
۲. اسکات با چرخش پنجه به داخل
بایستید و پاهای خود را به اندازه ۲۰ سانتیمتر از هم فاصله دهید. پنجه‌های پا را به سمت داخل بچرخانید تا انگشتان شست پا به یکدیگر برسند. سپس تا جایی که می‌توانید پایین بروید و برای حفظ تعادل دست‌های خود را به جلو دراز کنید. در این حرکت، طبیعی است که دامنه حرکتی محدودی داشته باشید.
این نوع اسکات، بیشتر از بخش بیرونی ران، روی بخش داخلی آن تأکید دارد و در نتیجه عضلاتی که به کشیدن زانو به سمت مرکز کمک می‌کنند را تقویت می‌کند.
۳. حرکت چرخش لگن به پهلو
به پهلو دراز بکشید، پاها را روی هم قرار دهید و هر دو زانو را ۹۰ درجه خم کنید. بدن شما باید از سر تا زانو در یک خط مستقیم باشد و پاها به صورت عمود بر پشت خم شده باشند. زانوهای خود را به هم چسبانده نگه دارید، قسمت بالایی ران خود را از سطح زمین بلند کنید و سپس به آرامی آن را پایین بیاورید. این حرکت را برای هر پا ۱۰ بار تکرار کنید. می‌توانید برای ایجاد فشار بیشتر روی حرکت، یک کش ورزشی کوچک اضافه کنید.
این حرکت روی عضلاتی که به چرخش پا و قرارگیری زانو به سمت جلو کمک می‌کنند، تمرکز دارد. این‌ها همه گروه‌های عضلانی هستند که کار کردن روی آن‌ها دشوار است.
۴. حرکت کششی عضلات اطراف زانو
به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و کف پاها را روی زمین قرار دهید. پای راست خود را بلند کنید، مچ پای راست را روی زانوی چپ قرار دهید. دست راست خود را از شکاف بین زانوهای چپ و راست رد کنید تا جلوی ساق پای چپ را بگیرید. دست دیگر را نیز برای گرفتن جلوی ساق پای چپ بیاورید و دست‌ها را به هم گره بزنید. به عقب تکیه دهید و زانوی چپ خود را به سمت قفسه سینه بکشید تا عضلات سرینی راست خود را بکشید. این حالت را به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس طرفین را عوض کنید.
این کشش عضلات سرینی به شل شدن عضلات باسن و کمی به سمت داخل قرار گرفتن زانوهای شما کمک می‌کند.
جراحی
در موارد پای پرانتزی شدید که به سایر روش‌های درمانی پاسخ نمی‌دهند یا با درد و سایر مشکلات مفصلی همراه است، ممکن است به جراحی نیاز باشد. انواع مختلفی از جراحی برای درمان پای پرانتزی در بزرگسالان وجود دارند:
۱.جراحی استئوتومی
استئوتومی، شایع‌ترین نوع جراحی برای درمان پای پرانتزی در بزرگسالان است که شامل بریدن و صاف کردن استخوان ران یا ساق پا برای اصلاح ترازبندی پا است.
انواع مختلفی از استئوتومی وجود دارد:
- استئوتومی تیبیا: صاف کردن استخوان ساق پا
- استئوتومی فمور: صاف کردن استخوان ران
۲. جراحی HTO
جراحی High Tibial Osteotomy که به اختصار HTO خوانده میشود نوعی استئوتومی است که در آن قسمت بالایی استخوان ساق پا بریده و در جهت جدیدی قرار داده میشود. این جراحی از طریق یک برش کوچک در زانو انجام میشود.
۳. جراحی میله‌گذاری داخلی
میله‌گذاری داخلی، یک روش جراحی برای اصلاح پای پرانتزی در بزرگسالان است. در این روش، جراح یک میله فلزی را در داخل استخوان ران قرار میدهد تا استخوان را در موقعیت صحیح خود نگه دارد.
به طور کلی تحت ۳ شرایط این جراحی انجام میشود:
- پای پرانتزی شدید: زمانی که زانوها بیش از حد به هم نزدیک هستند و با فشار دادن مچ پاها به هم، فاصله بین زانوها بیش از ۵ سانتیمتر باشد.
- ناهنجاری مادرزادی: در برخی افراد، پای پرانتزی به دلیل ناهنجاری مادرزادی استخوان ران رخ میدهد.
- آرتروز: آرتروز شدید زانو باعث خم شدن زانوها و ایجاد پای پرانتزی شده است.
چه زمانی جراحی پای پرانتزی در بزرگسالان لازم است؟
تصمیم برای انجام جراحی زانوی پرانتزی در بزرگسالان به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر زاویه پای پرانتزی خفیف باشد، معمولاً نیازی به جراحی نیست و درمان با روش‌های غیرجراحی مانند بریس یا فیزیوتراپی ممکن است. در صورتی که زاویه ناهنجاری متوسط باشد، نیز ممکن است با روش‌های غیرجراحی قابل درمان باشد. اما در صورتی که زاویه پای پرانتزی شدید باشد، جراحی معمولاً بهترین گزینه است.
جراحی در موارد زیر برای درمان پای پرانتزی در بزرگسالان ضروری است:
۱. درد شدید در زانو، لگن یا مچ پا که با روش‌های دیگر تسکین نمی‌یابد.
۲. اگر پای پرانتزی باعث ایجاد یا تشدید آرتروز زانو شود، جراحی میتواند به بهبود علائم کمک کند.
۳. اگر پای پرانتزی باعث مشکل در راهرفتن یا انجام فعالیت‌های روزمره شود، جراحی میتواند به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند.
۴. اگر فرد به روش‌های غیرجراحی مانند بریس یا فیزیوتراپی پاسخ مثبت ندهد و ناهنجاری نیز پیشرفت کند.
آیا هزینه درمان پای پرانتزی تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد؟
هزینه درمان پای پرانتزی با توجه به نوع درمان و شدت عارضه میتواند متفاوت باشد. با این حال ممکن است بخشی یا کل هزینه درمان این عارضه توسط بیمه پرداخت شود. میزان دقیق پوشش بستگی به نوع بیمه و شرکت بیمه‌کننده شما دارد. تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات کافی در این مورد مهم است. می‌توانید با تماس با شرکت بیمه خود یا مراجعه به یکی از مراکز آن‌ها، اطلاعات لازم را در این مورد به دست آورید.
سوالات متداول
بهترین سن برای درمان پای پرانتزی چه زمانی است؟
معمولاُ هر چه سریع‌تر پای پرانتزی تشخیص داده شده و درمان آن توسط پزشک آغاز شود، بهتر است. امکان اصلاح پای پرانتزی در کودکانی که هنوز در سن رشد قرار دارند، بسیار آسان‌تر بوده و معمولاً در این گروه سنی به‌ندرت به جراحی برای درمان پای پرانتزی نیاز است.
آیا پای پرانتزی باعث کوتاهی قد میشود؟
در موارد خفیف، پای پرانتزی معمولاً باعث کوتاهی قد نمیشود. اما در موارد شدید، خمیدگی زانوها میتواند تا چند سانتیمتر از قد فرد را کم کند.
کفش مناسب پای پرانتزی چه نوع کفشی است؟
کفش مناسب برای پای پرانتزی باید ویژگی‌های زیر باشد:
- قوس مناسب برای حفظ تعادل بدن و جلوگیری از فشار زیاد به زانوها و مچ پاها
- پاشنه بلند برای صاف نگه داشتن زانوها و توزیع متوازن وزن بدن
- پهنای مناسب برای راحتی حرکت انگشتان پا
- جنس نرم و انعطاف‌پذیر برای کمک به راحتی بیشتر پا و کاهش درد
نحوه درست راهرفتن با پای پرانتزی چگونه است؟
اگر دچار پای پرانتزی هستید، هنگام راهرفتن باید صاف بایستید و شانه‌ها و لگن خود را در یک خط قرار دهید، عضلات شکم خود را تقویت کنید، از زانوها و مچ پاهای خود استفاده کنید و هنگام برداشتن هر قدم، پاشنه پا را به زمین فشار دهید، از گام‌های بلند و سریع خودداری کنید و روی سطوح ناهموار و لغزنده راه نروید.
نحوه درست نشستن با پای پرانتزی چگونه است؟
اگر پای پرانتزی دارید در هنگام نشستن باید از صندلی با ارتفاع مناسب استفاده کنید تا زانوها با زمین در زاویه ۹۰ درجه قرار بگیرند. پاها را صاف روی زمین قرار دهید، از خم شدن زانوها به سمت داخل و از نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید. همچنین هر ۳۰ دقیقه یک‌بار حتما بلند شده و کمی قدم بزنید.
پای پرانتزی و زانوی ضربدری چه تفاوتی با هم دارند؟
پای پرانتزی (ژنوواروم) و زانوی ضربدری (ژنووالگوم) دو نوع ناهنجاری در اندام تحتانی هستند. در پای پرانتزی، زانوها به سمت یکدیگر خم می‌شوند، اما در زانوی ضربدری، زانوها به سمت خارج خم می‌شوند. فاصله مچ پاها در پای پرانتزی افزایش می‌یابد، در حالی که در زانوی ضربدری مچ پاها به هم نزدیک می‌شوند.
آیا پای پرانتزی باعث معافیت از سربازی میشود؟
در مورد پای پرانتزی و معافیت از سربازی، معیارهای معافیت می‌توانند متفاوت باشند. اگر در موارد شدید فاصله بین دو زانو بیشتر از ۱۲ سانتیمتر باشد، فرد از سربازی معاف میشود. همچنین اگر فاصله بین دو زانو بیشتر از ۱۴ سانتیمتر باشد و فرد دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر باشد، نیز از سربازی معاف میشود. معافیت از خدمات رزمی نیز ممکن است در مواردی که فاصله بین دو زانو بین ۵ تا ۱۴ سانتیمتر باشد، اعطا شود. در نهایت، اگر پای پرانتزی همراه با چرخش تیبیا و فاصله بین دو زانو بیشتر از ۱۰ سانتیمتر باشد، فرد معافیت دائم دریافت می‌کند. برای اطلاع از آخرین تغییرات قانون معافیت و بررسی شرایط خود، می‌توانید به مراکز وظیفه عمومی مراجعه کنید.
پای پرانتزی و راشیتیسم چه ارتباطی با هم دارند؟
راشیتیسم یک بیماری است که به دلیل کمبود ویتامین D رخ میدهد و باعث نرم شدن استخوانها میشود. نرم شدن استخوانها میتواند منجر به ناهنجاریهای مختلف اسکلتی، از جمله پای پرانتزی شود.
چه زمانی باید برای پای پرانتزی به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده علائمی نظیر درد زانو یا مچ پا، مشکل در راهرفتن یا دویدن، ناهنجاری در ظاهر پاها و خمیدگی زانوها در کودکان باید به پزشک مراجعه کنید.
عوارض جانبی جراحی پای پرانتزی چیست؟
جراحی پای پرانتزی به طور کلی عوارض جانبی کمی دارد. با این حال، مانند هر عمل جراحی، عوارضی مانند عفونت، خونریزی، لخته شدن خون، و آسیب به اعصاب ممکن است رخ دهد.
آیا بروز پای پرانتزی در دوران بارداری و شیردهی نشانه خطرناکی است؟
پای پرانتزی به طور کلی در دوران بارداری و شیردهی خطرناک نیست. با این حال، میتواند باعث درد و ناراحتی در مادر شود. انجام ورزش‌های تقویتی عضلات پا، استفاده از کفش مناسب، حفظ وزن سالم، و استراحت کافی مواردی هستند که از خطرناک شدن پای پرانتزی در دوران بارداری می‌کاهند.
آیا می‌توان از پای پرانتزی پیشگیری کرد؟
چند نکته مهم در پیشگیری از پای پرانتزی وجود دارد:
- حفظ وزن سالم: اضافه وزن با فشار اضافی خطر ابتلا به پای پرانتزی را افزایش میدهد.
- ورزش‌های تقویتی عضلات پا: عضلات قوی پا می‌توانند به حمایت از زانوها و جلوگیری از خمیدگی آن‌ها کمک کنند.
- کفش مناسب: کفش‌های مناسب می‌توانند به توزیع وزن بدن به طور مساوی روی پاها کمک کنند و فشار روی زانوها را کاهش دهند.
- اجتناب از فشار به زانو: فعالیت‌هایی مانند دویدن و پریدن می‌توانند فشار اضافی بر زانوها وارد کنند و خطر ابتلا به پای پرانتزی را افزایش دهند.
آیا پای پرانتزی ارثی است؟
بله، در برخی موارد پای پرانتزی میتواند ارثی باشد. اگر یکی از والدین یا هر دو به پای پرانتزی مبتلا باشند، احتمال ابتلا به این عارضه در فرزندان نیز بیشتر است.
آیا پای پرانتزی باعث آرتروز میشود؟
در موارد شدید، پای پرانتزی میتواند باعث آرتروز زانو شود. آرتروز یک بیماری دژنراتیو (تحلیل‌رونده) است که باعث درد، تورم و سفتی مفاصل میشود.
آیا پای پرانتزی بعد از درمان عود می‌کند؟
قابلیت برگشت‌پذیری پای پرانتزی به عواملی مانند سن، شدت ناهنجاری و روش درمان وابسته است. در برخی موارد، در کودکان ممکن است پای پرانتزی به طور خودبه‌خود با رشد طبیعی کودک ترمیم شود. در بزرگسالان، با استفاده از بریس یا فیزیوتراپی می‌توان به حدی زانوها را صاف نگه داشت و از تشدید ناهنجاری جلوگیری کرد. اما در موارد شدید، ممکن است جراحی لازم باشد تا زانوها به طور کامل صاف شوند.
چه مدت طول می‌کشد تا پای پرانتزی درمان شود؟
مدت زمان درمان پای پرانتزی به عواملی مانند نوع و شدت ناهنجاری، روش درمان و سن فرد بستگی دارد. استفاده از بریس و جلسات فیزیوتراپی ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. در صورت نیاز به جراحی، ریکاوری بعد از آن نیز معمولاً چند ماه طول می‌کشد.
آیا بعد از درمان پای پرانتزی می‌توان به فعالیت‌های ورزشی عادی بازگشت؟
بله، در بیشتر موارد پس از درمان پای پرانتزی می‌توان به فعالیت‌های ورزشی عادی بازگشت. با این حال، ضروری است قبل از شروع فعالیت‌های ورزشی، با پزشک مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که زانوها به طور کامل بهبود یافته‌اند. همچنین، شروع فعالیت‌های ورزشی باید به تدریج و با احتیاط صورت گیرد تا از وقوع آسیب مجدد به زانوها جلوگیری شود.
آیا پای پرانتزی باعث درد کمر میشود؟
در برخی موارد، پای پرانتزی ممکن است باعث درد کمر شود. این ممکن است به دلیل ناهماهنگی در تراز استخوان‌های لگن و ستون فقرات باشد که فشاری روی کمر ایجاد می‌کند. همچنین، ضعف عضلات پا نیز میتواند درد کمر را شدت ببخشد.
آیا پای پرانتزی باعث درد لگن میشود؟
پای پرانتزی در مواردی میتواند باعث درد لگن شود که این به دلیل فشار اضافی است که خمیدگی زانوها بر مفصل لگن ایجاد می‌کند. علاوه بر این، التهاب ناشی از پای پرانتزی نیز ممکن است به درد لگن بینجامد.
آیا پای پرانتزی باعث مشکل در پوشیدن کفش میشود؟
پای پرانتزی میتواند دو مشکل اساسی در پوشیدن کفش ایجاد کند. اولاً، خمیدگی زانوها میتواند باعث عدم تناسب کفش شود و درد یا ناراحتی را به همراه داشته باشد. دوماً، سایش نامتوازن کفش میتواند نشانه‌ای از پای پرانتزی باشد.
آیا می‌توان با پای پرانتزی زندگی عادی داشت؟
پای پرانتزی، وضعیتی است که میتواند به درد زانو، مچ پا و کمر، مشکل در راهرفتن و دویدن و مشکلات ظاهری و اعتماد به نفس منجر شود. با این حال، با درمان، ورزش، تقویت روحیه و استفاده از کفش مناسب، افراد مبتلا به پای پرانتزی می‌توانند زندگی عادی داشته باشند.
آیا پای پرانتزی باعث مشکل در راهرفتن میشود؟
پای پرانتزی در موارد شدید میتواند باعث مشکل در راهرفتن شود. خمیدگی زانوها ممکن است باعث عدم تعادل در تراز استخوان‌های پا و لگن شده و راهرفتن را دشوار کند. همچنین، درد و ناراحتی ناشی از پای پرانتزی میتواند انگیزه فرد برای راهرفتن را کاهش دهد.
آیا پای پرانتزی در افراد چاق شایع‌تر است؟
پای پرانتزی در افراد چاق شایع‌تر است. اضافه وزن میتواند باعث فشار اضافی بر زانوها شده و به خمیدگی آن‌ها منجر شود. همچنین، در افراد چاق، عضلات پا به طور معمول ضعیف‌تر هستند که میتواند به خمیدگی زانوها کمک کند.
آیا پای پرانتزی در افراد مبتلا به سندرم داون شایع‌تر است؟
پای پرانتزی در افراد مبتلا به سندرم داون شیوع بیشتری دارد. دلایل این امر شامل ناهنجاریهای اسکلتی در این افراد و ضعف عضلات پا میشود. این ضعف عضلات میتواند به خمیدگی زانوها کمک کند و به علت وجود سندرم داون در افراد، احتمال ابتلا به پای پرانتزی افزایش می‌یابد.